'Het gras is groener bij de akkerbouw'

De focus van de overheid op grasland verhoogt de kosten voor melkveehouders en maakt het moeilijker om milieudoelen te halen. Voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland is het slimmer om de samenwerking tussen akkerbouwers en melkveehouders te versterken. Een betere uitruil van grond, voer en mest levert ondernemers in beide sectoren winst op.

Gras is een gewas dat van oudsher wordt geteeld op gronden waar boeren geen voedingsgewassen kunnen telen. Daarom zijn er regio's waar gras de beste optie is en blijft, zoals de veenweidegebieden. Maar op een deel van het grasland in Nederland kun je vanuit landbouwkundig oogpunt beter andere gewassen telen. De overheid heeft alleen oog voor grasland. Melkveehouders krijgen nu al subsidie om grasland aan te houden. Ook grondgebondenheid ziet de overheid het liefst in de vorm van een graslandnorm.

Vlinderbloemigen

Het is logisch dat melkveehouders steeds meer naar de teelt van vlinderbloemigen zoals klaver en luzerne kijken. Nu moeten ze kunstmest aankopen, omdat gras een hoge stikstofbehoefte heeft. Renure als kunstmestvervanger vraagt enorme investeringen en is daarmee voor veel melkveehouders onbereikbaar. Dan is het slimmer voor hun portemonnee – en voor het klimaat – om gewassen te telen die stikstof uit de lucht halen.

Daarbij is ook een belangrijk rol weggelegd voor de droogte die we vaker zien als gevolg van klimaatverandering. Zeker op droge zandgronden in Oost- en Zuid-Nederland zal het grasland in de zomer steeds vaker bruin kleuren. Dan wordt het een keuze tussen grasland beregenen – als dat al mag van het waterschap – of kuilgras bijkopen. Alles heeft een prijs. Dan is het verstandiger om gewassen te telen die beter tegen droogte kunnen.

Samenwerking

Akkerbouwers hebben verstand van gewassen telen en zoeken steeds naar teelten om hun bouwplan te verbreden. Als melkveehouders op een deel van hun land andere gewassen willen telen, dan kunnen akkerbouwers daarbij helpen. Akkerbouwers kunnen eventueel rustgewassen opnemen in hun bouwplan om te ruilen tegen organische mest.

Met samenwerking kunnen boeren betere afspraken maken over mestafzet. Voor melkveehouders is de mestafzet op dit moment duur, maar met een toekomstige kleinere omvang van de veestapel zullen vraag en aanbod beter in balans zijn. Boeren kunnen dan samen op regionale schaal invulling geven aan het gemengde bedrijf van de toekomst.

Nitraatuitspoeling

Uitgangspunt is dat door een verstandige vruchtwisseling de totale uitspoeling van nitraat niet toeneemt. Door een krimpend middelenpakket en het werken aan duurzaam bodembeheer zoeken akkerbouwers sowieso naar mogelijkheden voor extensivering. Het succes van teelten als aardappelen en uien hangt af van de teelten in voorgaande jaren. Verbreding van het bouwplan biedt dan kansen die we nu nog niet altijd kunnen overzien.

De focus van de overheid op grasland was altijd een noodverband tegen nitraatuitspoeling. Met de teelt van meer vlinderbloemigen in een ruimer bouwplan is dat goed op te lossen. Biologische melkveehouders en akkerbouwers werken vaak al op deze wijze samen. Gras is een prachtig gewas en tegelijkertijd ook gewoon een teelt. Gras is maar op één plek heilig en dat is op Wimbledon.