Preiketen in Limburg gaat samen stikstofuitdaging aan

De preiketen heeft zich samengepakt om te stikstofgebruiksruimte met 20 procent te verlagen. Aan de uitdaging kleeft namelijk de vraag: blijft de prei ook zo groen met de juiste dikte en grootte als in 2025 nog maar maximaal 144 kilo stikstof per hectare is toegestaan? Met dit vraagstuk houden telers en toeleveranciers zich allemaal bezig. Toeleveranciers hebben stuk voor stuk hun eigen strategie om te kijken wat het met de preiteelt doet.

Tijdens een bijeenkomst voor preitelers in Maasbree eind vorig jaar was de conclusie: we moeten het samen oppakken. 'Met het vooruitzicht van de regelgeving is de vraag: kunnen we nog prei telen?' zegt Guido Schriever van Bodemteam Limburg. 'Zou de bijna 3.000 hectare prei in Limburg en Noord-Brabant verdwijnen? Zaadleveranciers en afnemers zeggen: prei moet blijven.'

Leren van fouten

Niets doen is geen optie, vindt LLTB-hoofdbestuurder Peter van Dijck. 'De overheid gaat uit zichzelf niet komen met praktisch uitvoerbaar beleid. Fouten maken zal zeker gebeuren in het proces, maar als we daarvan leren, kom je dichter bij het systeem dat wel werkbaar is.'

Volgens Schriever is de opgezette ketenaanpak vrij bijzonder in Nederland. 'Het is een van de eerste uitgerolde projecten om met de handel, belangenbehartiger, leveranciers en afnemers het probleem geïntegreerd aan te pakken.'

De zes toeleveranciers Vlamings, Mertens, Timmermans Agri-Service, Agrea, Royal Agrifirm Group en het bedrijf Corteva en veiling Royal Zon denken mee over een plan van aanpak. De afgevaardigden die woensdag 27 maart in Villa Flora in Venlo bij elkaar zaten, waren het erover eens: de hakken in het zand steken heeft geen zin.

Water staat tot aan de lippen

'Het wordt tijd dat er iets gebeurt met de vollegrondsgroente', was een van de reacties. 'Op alle vlakken staat het water ons tot aan de lippen.'

Voor Schriever is het belangrijk dat ook de overheid ziet dat de sector ermee bezig is. 'Dat geeft een andere blik.' LLTB-hoofdbestuurder Van Dijck, met water en open teelten in zijn portefeuille, vindt dat de sector niet telkens naar de overheid moet wijzen dat ze het niet goed doet. 'We moeten zelf maatregelen vinden waarmee het de goede kant opgaat. We kunnen dan een dalende trend laten zien in de metingen.'

Handschoen oppakken

Van Dijk denkt dat het belangrijk is dat de sector open teelten die handschoen oppakt. 'Om te laten zien dat we stappen zetten en dat aan onze kant het maximale gebeurt om dicht bij de doelen te komen.'
Net als de keten ziet ook de LLTB-hoofdbestuurder dat het niet eenvoudig is. 'We hebben niet vooraf voor alles een oplossing. Maar met alle kennis en kunde over de teelt kunnen we een zo goed mogelijk resultaat behalen.'

Van Dijck denkt dat het goed is om te kijken naar andere zaken waarmee de plant is te sturen, breder dan alleen stikstof. 'We roepen dat we toe willen naar doelvoorschriften in plaats van middelvoorschriften. Dit is een manier om van de middelvoorschriften af te komen.'

Tuinbouwadviseur Chris van Laarhoven zegt dat de 144 kilo nitraat per hectare een gezamenlijk heilig doel is. 'Maar als we een manier vinden om juist de nitraatuitspoeling te beheersen, dan is dat cijfer minder heilig. We kunnen dan met dat resultaat terug naar Den Haag. Daarmee zouden we met een andere strategie het hoger doel van het wegnemen van de uitspoeling hebben behaald.'

Richtlijnen

Om een weg naar dat doel te vinden, is de stap gezet om met vijf bedrijven en Bodemteam Limburg op preivelden aan de slag te gaan met de afzonderlijke strategieën. Daarbij werd opgemerkt dat er richtlijnen moeten worden opgesteld, zodat op dezelfde manier wordt beoordeeld wat de uitwerking van de maatregelen is.

Als voorbeeld: in het verleden kreeg de preiteler iemand van Deltaplan Agrarisch Waterbeheer over de vloer. Vervolgens kwam Agrifirm waarbij ze over elkaar zeiden dat ze het verkeerd hadden. 'De boer zat dan met cognitieve dissonantie. Dat werkt niet', vindt Schriever. Des te meer een reden voor Bodemteam Limburg om samen te werken met de distributeur.

Slimme combinatie

'We kunnen een slimme combinatie maken', denkt Schriever. 'De opdracht is om met de norm van volgend jaar uit te komen. Dat wordt de sport. Gaan we het redden met de nieuwe wetgeving?' Dat antwoord laat nog even op zich wachten. Maar eind dit jaar hopen alle partijen beter inzicht te hebben in welke strategieën werken. Om die weer verder samen op te pakken.

Tijdens het overleg is afgesproken dat iedereen bij een aantal telers proeven op een deel van het veld gaat uitvoeren. 'Fijn dat we samen dit project kunnen oppakken', zegt een distributeur. 'We moeten niet denken dat we concurrenten zijn, maar het probleem samen oppakken. Iedereen kan finetuning in de strategie leggen. Het is sterk dat we dit nu gezamenlijk kunnen, willen, mogen en gaan doen', besluit een andere distributeur.