Preiteler wil minder stress en test daarom fertigatie

'Bemesting op maat, een gelijkmatige groei, een weerbaarder gewas, een betere kwaliteit van de prei, mogelijk een meeropbrengst, een uniformer gewas en daardoor minder arbeid bij de verwerking en minder uitspoeling van nitraat.' Rooijakkers somt enkele potentiële voordelen op van fertigatie in prei. Het perceel waar de eerste slangen liggen op zijn bedrijf, is op 11 juli geplant. Het is de bedoeling om volgende week te beginnen met fertigeren. 'Dan gaan we zien wat de meerwaarde is', stelt hij realistisch.

De pilot waar Rooijakkers aan meewerkt, is een initiatief van meststoffenfabrikant Haifa, irrigatiespecialist Netafim en Kemeling Kunststoffen, leverancier van kunststoftanks voor de tuinbouw. Voor de teeltadviezen is toeleverancier Mertens hierbij betrokken. Het bemestingsconcept op het bedrijf bestaat uit een mobiele bemestingsunit in een zeecontainer die bij het betreffende preiperceel is geplaatst direct naast een waterbron. Van daaruit worden dagelijks de opgeloste meststoffen gedoseerd meegegeven aan de preiplanten.

Samen met zijn teeltadviseur Ruud van Bommel van Mertens heeft Rooijakkers een bemestingsplan gemaakt voor het perceel van 3,5 hectare. Op basis van een bodemanalyse is de mineralenbehoefte vastgesteld. 'De strategie is nu dat we de helft van de mineralen voor de teelt hebben meegegeven in de vorm van organische mest en een standaard voorraadbemesting. De rest dienen we toe door middel van fertigatie', verklaart Van Bommel.

Niet besparen op bemestingsgift

Volgens de teeltadviseur is het vooralsnog niet de insteek om direct te besparen op de bemestingsgift. 'Het voordeel wordt gezocht in de meeropbrengst, het sterkere gewas en de uniformiteit. Verder willen we ook de bodemkwaliteit op orde houden.' Met landbouwkundige Willem-Jan de Kort van Haifa is een fertigatieschema voor de prei opgesteld. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de kwaliteit van het bronwater.

Dat schema is opgedeeld in bemestingshoeveelheden voor de eerste acht weken van de teelt en voor de periode daarna tot kort voor de oogst. Dat is waarschijnlijk eind december of aan het begin van het nieuwe jaar. De Kort legt uit dat Haifa via het MyMultifeed-concept, dat ook wordt toegepast in de glastuinbouw, in bigbags de hoeveelheid in wateroplosbare meststoffen op maat kan leveren specifiek voor elk perceel en voor elke periode in de teelt.

'In de mobiele unit worden de geconcentreerde meststoffen in A- en B-bakken opgelost en later via de aanvoer van water uit de bron verdund in één keer meegegeven met de fertigatieslangen. Op deze manier kunnen onze dealers, zoals Mertens in dit geval, ook op locatie gewassen in de vollegrond op maat bemesten', zegt De Kort.

Voor de mobiele bemestingsunit waarvan het bedrijf Kemeling de container heeft gebouwd en ingericht, zoals die nu op het bedrijf van Rooijakkers staat, geldt het principe van plug-and-play. De aanvoer in bigbags zorgt ervoor dat er voor enkele weken voldoende meststoffen beschikbaar zijn. Het voorkomt volgens De Kort bovendien dat telers zelf kleinere zakken meststof in de bakken moeten leeggooien.

Sporenelementen meedoseren

Gaandeweg het seizoen zijn in het voedingsschema altijd aanpassingen mogelijk als de omstandigheden daarom vragen. De Kort: 'Als het bijvoorbeeld erg nat is in het najaar, dan kan de waterafgifte worden teruggeschroefd. Verder is het bijvoorbeeld ook mogelijk om sporenelementen mee te doseren als het gewas daar behoefte aan heeft.'

Een groot deel van techniek voor de fertigatie en de aanleg van de fertigatieslangen in de pilot met de mobiele bemestingsunit komt voor rekening van Netafim. Technisch specialist André van Spengen zegt dat er nog nauwelijks ervaring is met fertigatie in prei. 'We hebben hier gekozen om per twee rijen één fertigatieslang neer te leggen. Dat geeft een goede verdeling. De verwachtingen zijn hooggespannen. We hopen op resultaten die vergelijkbaar zijn met uien.'

Lang groeiseizoen

Een voordeel van prei is volgens Van Spengen in elk geval dat het gewas een relatief lang groeiseizoen heeft. Hij verwacht dat uiteindelijk een besparing op de watergift mogelijk is van zo’n 30 procent ten opzichte van beregenen. 'Er is minder verwaaiing, minder verdamping van het water dat je meegeeft en elke druppel komt op de goede plek. Bovendien zorgt fertigatie ervoor dat je altijd op tijd begint met het toedienen van vocht. Met beregenen ben je vaak te laat.'

De Kort voegt hieraan toe dat het gericht meegeven van meststoffen ervoor zorgt dat het gewas gelijkmatig groeit. 'We voorkomen groeipieken door nitraatophoping in de plant. In theorie zorgt dat voor minder stress in de plant en het maakt de prei ook sterker tegen aantastingen als trips en wellicht schimmelziekten. Doordat de opname van stikstof verbetert, gaan we ervan uit dat we met fertigatie in prei de uitspoeling van nitraat kunnen terugdringen.'

Terugverdientijd ongeveer vier jaar

Voor de investering door de teler in de mobiele bemestingsunit en de aanleg van fertigatieslangen kan De Kort nog geen exacte bedragen noemen. Wel stelt hij dat de initiatiefnemers van het concept er globaal van uitgaan dat bij een teeltoppervlakte van 10 hectare de terugverdientijd voor de ingerichte container en toebehoren ongeveer vier jaar is. Maar dat is volgens hem vanzelfsprekend afhankelijk van de uiteindelijke meerwaarde van deze manier van bemesten. 'Behalve voor vollegrondsgroenten is deze mobiele unit ook goed te gebruiken voor fertigatie van akkerbouwgewassen.'

Minder stress voor de preiplanten en minder stress dus voor de ondernemer zijn in elk geval voor Rooijakkers de redenen om fertigatie op zijn bedrijf te testen. 'Het is voor mij een bewuste keuze. Ik ben al langer aan het nadenken over een alternatieve manier van water geven. Vooral omdat ik verwacht dat er steeds meer weerstand komt tegen bovenlangs beregenen. Ik benieuwd naar de resultaten en ook of de financiële voordelen van dit bemestingssysteem opwegen tegen de extra kosten. Want dat is natuurlijk ook belangrijk.'