'Het jaar 2024 is het jaar van de draak'

Zelfs als alle 1.200 boeren die zich hebben aangemeld voor de opkoopregeling ook daadwerkelijk stoppen, levert dat nog maar een inkrimping op van 4 tot 5 procent. Te weinig om een mestinfarct te voorkomen. Over generieke inkrimping durft geen enkele bestuurder te spreken, maar dat zou weleens de enige mogelijkheid kunnen zijn om een mestinfarct te voorkomen.

De belangrijkste oorzaken zijn het verlies van derogatie en de aanleg van bufferstroken. De derogatie zijn we kwijtgeraakt doordat we de normen voor waterkwaliteit niet hebben gehaald. Hierbij wordt uitgegaan van metingen uit 2013. Daar is kritiek op, al deel ik die op voorhand niet. Ik hou er namelijk rekening mee dat de waterkwaliteit op dit moment – na meerdere droge zomers – slechter kan zijn dan in 2013. Dit is wellicht een reden waarom de minister zo halsstarrig vast blijft houden aan de cijfers uit 2013.

Wij boeren misten een prikkel om te sturen op de waterkwaliteit. Heel tegenstrijdig is het dat de Europese Commissie ons een effectief middel hiervoor heeft ontnomen: het Mineralen Aangiftesysteem (Minas). Onder Minas was het zaak om stikstofverlies zoveel mogelijk te voorkomen. Dit had zonder meer een positief effect gehad op de waterkwaliteit. Na een droge zomer dacht je immers wel eerst na of het zinvol zou zijn om eind augustus nog mest uit te rijden of kunstmest te strooien.

Qua benutting was het in zo’n situatie namelijk beter om de mest in de kelder te laten staan en de kunstmest achter in de schuur. Een extraatje voor het voorjaar. Er was zonder Minas echter geen prikkel om te sturen op een goede stikstofbenutting. En dus werd ieder jaar gevraagd om verlenging van de uitrijperiode tot half september.

Het afschaffen van derogatie zal geen invloed hebben op de waterkwaliteit. Als de bemesting redelijk in evenwicht is met wat van de grond wordt gehaald, is het gebruik van de grond en het moment van toedienen van de mest meer van invloed. Ook het gebruik van een zeer vroeg ras bij de maisteelt, zodat je half september het vanggewas kunt zaaien, is belangrijk. Een vanggewas is immers alleen effectief als het in de herfst voldoende massa vormt.

Wat de waterkwaliteit betreft is het afschaffen van de derogatie dan ook een draak van een maatregel.