5 vragen over blauwtongvirus in de winter

Overleeft het virus in koeien, geiten, schapen?

Nadat het virus via een knut in de herkauwer is terechtgekomen, vermeerdert het virus zich in het geïnfecteerde dier en wordt in het bloed meegevoerd. Het virus wekt vervolgens een immuunrespons op in het geïnfecteerde dier, die ervoor zorgt dat het virus wordt geneutraliseerd door antistoffen en/of afweercellen en zodoende wordt opgeruimd. Dit neemt enkele weken in beslag. Als een knut na die periode een bloedmaal haalt bij een herkauwer, krijgt die geen infectieus virus meer binnen.

Kan het virus in knutten overleven?

Zolang de knut leeft, kan het blauwtongvirus ook overleven en kan de knut het virus overbrengen bij een bloedmaal. Knutten leven ongeveer zes weken. De knut kan het virus niet overdragen naar haar eieren.

Verdwijnt blauwtong dan niet helemaal in de winter?

Dat is helaas niet het geval. Het virus kan toch overwinteren. Alleen is het gigantisch moeilijk om aan te tonen hoe de knutten en het virus in het veld overleven.
De meest waarschijnlijke mechanismen hiervoor zijn: een zeer lage virusverspreiding door knutten of verticale (transplacentale) transmissie in de gastheer.

Dus mogelijk gaan niet alle knutten dood?

Meest waarschijnlijk is dat knutten zich in de stallen in de winterperiode op een laag pitje voortplanten. De knutten die dan uit eieren komen in de stal zijn niet besmet, maar kunnen besmet raken doordat ze in de stal het virus oppikken van besmette landbouwhuisdieren die het virus nog bij zich dragen. Vervolgens besmetten de knutten die het virus opnemen met een bloedmaal, weer andere landbouwhuisdieren in de stal.
De epidemie kan in het voorjaar weer een vlucht nemen als besmette landbouwhuisdieren die het virus nog bij zich dragen, eenmaal weer worden gestoken door knutten die dan uitkomen. Zo wordt de cyclus voortgezet.

Of het virus overleeft in de herkauwers?

Daarnaast kan er sprake zijn van zogeheten verticale transmissie (transplacentale) in de gastheer. Dit is tijdens deze BTV-3-epidemie al waargenomen. Dit betekent dat er in het voorjaar lammeren of kalveren worden geboren die via hun moeder besmet zijn met het blauwtongvirus. Deze dieren dragen het virus bij zich als zij geboren worden. Ook via deze jonge dieren kunnen knutten het virus weer oppikken bij hun bloedmaal en zo in het voorjaar zorgen voor verdere verspreiding van BTV-3.