Stikstofuitspoeling nihil bij bietenoogst voor 1 november

Nieuws Akkerbouw Job Hiddink 16 dec 2023 om 06:30uur

Suikerbieten op zand- en lössgrond zijn pas bij oogst vanaf 1 november een winterteelt. Dat houdt in dat voor die datum een vanggewas moet worden ingezaaid om stikstofuitspoeling te voorkomen. Maar de hoeveelheid reststikstof is dusdanig laag dat de maatregel nauwelijks effect heeft. Dat blijkt uit een analyse van eerdere metingen die door bieteninstituut IRS zijn uitgevoerd.

Stikstofuitspoeling+nihil+bij+bietenoogst+voor+1+november

De maatregel valt onder het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN). Wanneer bietentelers op zand- en lössgrond rooien voor 1 november, geldt een korting op de stikstofgebruiksruimte in het volgende teeltjaar. Cosun noemde het eerder al teleurstellend dat deze maatregel onverkort geldt voor suikerbieten.

'Vooral in de tweede helft van oktober ontstaat voor de oogst een vreemde situatie. In het zevende APN wordt de oogst ontmoedigd, terwijl in de ecoregelingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid juist een premie wordt gegeven op oogst voor 1 november', meldt Cosun.

25 kilo reststikstof

Directeur agrarische zaken Arno Huijsmans van Cosun gaf 12 december op de telersvergadering in het Noord-Brabantse Bergen op Zoom een toelichting. 'Als de bodemstructuur goed is, wortelt een suikerbiet 1 tot 2 meter diep. Dan kan het gewas in principe alle mineralen opnemen. Uit de metingen van IRS blijkt dat gemiddeld slechts 25 kilo stikstof per hectare overblijft bij oogst voor 1 november.'

• Lees ook: 'Het wordt een grote worsteling om alle bieten eruit te krijgen'

Volgens Huijsmans is de maatregel van bietenoogst voor de vastgelegde datum dan ook zinloos. 'De kans dat je alleen met bietenteelt boven de norm van 50 milligram per liter nitraat in het grondwater uitkomt, is zeer klein.'

Afhankelijk van de bodemtemperatuur, het oogsttijdstip en wanneer het land wordt geploegd, zou er nog ongeveer 15 kilo stikstof per hectare kunnen worden gemineraliseerd vanuit achterblijvende gewasresten. 'Het gaat allemaal om kleine hoeveelheden', zegt de Cosun-directeur agrarische zaken.

Achtste APN

De bedoeling is dat dergelijke metingen een vervolg krijgen, om voldoende argumenten te hebben en ervoor te zorgen dat er een streep door deze maatregel komt in het achtste APN. Deze is vanaf 2027 van kracht en daarover worden de eerste gesprekken al gevoerd.

'We willen maatwerk in plaats van generieke maatregelen', verduidelijkt Huijsmans. Het idee is dat onder meer het effect op uitspoeling van het inwerken van bladresten verder wordt onderzocht. Ook wordt gekeken naar de mobiliteit van stikstof. Hoe snel kan deze zich verplaatsen naar het grondwater? Daarnaast wordt onderzocht wat het effect op uitspoeling is van het wel of niet inzaaien van een vanggewas in oktober.

Waterkwaliteit

Cosun vindt op dit moment alle uitdagingen rondom de waterkwaliteit voor de bietenteelt het meest urgent. Het bietenconcern vindt het daarom ook belangrijk om er bij de invulling van het achtste APN vanaf het begin bij aan tafel te zitten. Naast de nitraatuitspoeling is het ook essentieel om de emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater omlaag te krijgen. Op sommige plaatsen wordt de norm hiervan overschreden.

Huijsmans kondigde tijdens de telersvergadering aan dat Cosun de telers wil steunen met het uitvoeren van stikstofmetingen. 'Om als ondernemer een beter inzicht te krijgen in de stikstofmineralisatie op de percelen en handvatten te geven om eventuele uitspoeling te verkleinen. Samen kunnen we dan met telers op zoek naar maatwerkoplossingen.'

Dit initiatief loopt via het verduurzamingsproject Groeikracht Cosun en het gaat om twee metingen per jaar. In het voorjaar wordt in twee bodemlagen gemeten: van 0 tot 30 centimeter en van 30 tot 80 centimeter. De najaarsmeting vindt plaats in drie lagen, ook in de laag 60 tot 90 centimeter wordt dan een stikstofmeting uitgevoerd.