'Handelsverdragen gaan om meer dan rood vlees'

Column Politiek Rob de Wijk 20 nov 2023 om 11:00uur

'We moeten af van die handelsverdragen', hoorde ik een partijleider met een groot hart voor boeren tijdens een van de verkiezingsdebatten roepen. De aversie tegen handelsverdragen is groot. PVV en Forum voor Democratie zouden het liefst willen dat Nederland de euro opgeeft en de EU verlaat. SP en JA21 willen parlementaire instemming over elk verdrag. ChristenUnie is kritisch.

%27Handelsverdragen+gaan+om+meer+dan+rood+vlees%27

BBB wil het verdrag met de Mercosur-landen – Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay – heronderhandelen. Want boeren zouden daarvan de dupe worden. Tegelijkertijd moet er een vrijhandelsakkoord komen met de Verenigde Staten. Ook koppelt BBB als enige, terecht, handelsverdragen aan de toegang tot kritieke grondstoffen en noemt Australië met name.

Dat laatste is belangrijk. Want het handelsverdrag tussen de EU en Australië sneuvelde onlangs over de markttoegang van rood vlees, terwijl het verdrag voorzag in de toegang tot Australische kritieke grondstoffen. Afhankelijk van de sector hebben handelsverdragen inderdaad een positieve of negatieve invloed. Maar het is de vraag of Europa wordt overspoeld door goedkoop vlees dat niet aan de Europese voedselveiligheidsnormen voldoet. De mate waarin dat gebeurt, is afhankelijk van de investeringen in betere productiemethoden om het vlees aan Europese standaarden te laten voldoen.

Wageningen University & Research (WUR) berekende in 2021 dat vleesveebedrijven in Nederland door het Mercosur-verdrag gemiddeld 700 euro per jaar minder gaan verdienen. Ander sectoren varen er weer wel bij. Dus is het allereerst de vraag of een beperkt verlies van de ene sector opweegt tegen de winst van vele andere sectoren.

Afhankelijk van de sector hebben handelsverdragen een positieve of negatieve invloed

Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

Ook vond de WUR dat dit verdrag een minimale groei van 0,03 procent van het bruto nationaal product oplevert. Maar handelsverdragen gaan allang niet meer om forse groei voor de hele economie. Het gaat om het creëren van vrijhandelszones die ons minder kwetsbaar maken voor rampzalige handelsoorlogen, zoals tussen de Verenigde Staten en China.

Handelsverdragen zijn ook nodig om toegang te krijgen tot energie en schaarse kritieke grondstoffen. Denk aan germanium of gallium waar China, de grootste exporteur ter wereld, exportrestricties voor heeft afgekondigd. Zonder deze restricties kunnen geen chips of halfgeleiders worden gemaakt en dat treft de hightechindustrie. Dit raakt boeren direct. Zeker Nederlandse boeren, die innovatiever zijn dan veel buitenlandse collega's. Boeren hebben dus belang bij handelsverdragen. Het afschieten van een verdrag louter om rood vlees is kortzichtig.