Actieprogramma moet digitalisering landbouw stroomlijnen en versterken

De verkenning voor het LNV Actieprogramma Digitalisering is donderdagmiddag door demissionair landbouwminister Piet Adema naar de Tweede Kamer gestuurd. In de begeleidende Kamerbrief schrijft hij dat de voortschrijdende digitalisering een 'ongekende impact' heeft op de land- en tuinbouw en voedselproductie.

Volgens de bewindsman zijn geodata, sensoren, kunstmatige intelligentie en beeldherkenning, autonome machines, cloudplatforms en dronebeelden niet meer weg te denken uit de voedselketen.

Adema wijst op de voordelen die technieken voor precisielandbouw met gewasbescherming, irrigatie en bemesting opleveren bij verminderen van gebruik van middelen en water. Robotisering helpt volgens de minister de toenemende (seizoens)arbeidstekorten te verminderen. Data-uitwisseling verhoogt transparantie in de keten en bij het monitoren van natuur.

Landbouwakkoord

Uit gesprekken voor het mislukte landbouwakkoord kwam de noodzaak voor robuuste datasystemen ook naar voren, schrijft Adema. Die systemen zijn nodig voor beleidsinnovaties als doelsturing met een stoffenbalans gebaseerd op kritische prestatie-indicatoren. Ook voor normeren en beprijzen van emissies en onderling vergelijken van prestaties op bedrijfsniveau is een betrouwbare data-infrastructuur een noodzakelijke voorwaarde.

'De inbedding van de digitale transitie in de agrofood- en natuurdomeinen levert echter ook hardnekkige problemen op', stelt de minister. Hij wijst daarbij op het veelvoud aan systemen van verschillende leveranciers die vaak elk een eigen systematiek hanteren. Dat bemoeilijkt uitwisselen en combineren van data en verhoogt de kosten. De noodzakelijke hoge investeringen leiden ook tot lange terugverdientijden.

Hogere last door datahonger

De 'datahonger in de keten' veroorzaakt volgens Adema steeds hogere administratieve lasten voor bedrijven en organisaties. 'Het opschroeven van digitale vaardigheden en competenties voor juist en veilig gebruik van digitale hulpmiddelen is hard nodig. Wetgeving knelt soms bij de toepassing van innovatieve digitale hulpmiddelen.'

Het LNV Actieprogramma Digitalisering legt de focus op zes hoofddoelen: toegankelijke en bruikbare data, data-uitwisseling en verwerking, versterken competenties en vaardigheden, adequate wet- en regelgeving, voldoende financiering en verdienvermogen en tenslotte versterken van kennis en innovatie.

Versterken van de digitale structuren in de land- en tuinbouw moet bijdragen aan de maatschappelijke opgaven voor verlagen van schadelijke emissies naar bodem, lucht en water en verhogen van biodiversiteit. Ook helpt het mee aan een beter verdienvermogen voor boeren, tuinders en vissers.

Aanbevelingen Johan Remkes

Daarmee levert de versterking ook een bijdrage aan de transitie naar een toekomstbestendige landbouw. Het komt ook tegemoet aan de aanbevelingen die Johan Remkes deed in het rapport 'Wat wel kan'. Daarin wordt gepleit voor een doorontwikkeling van de landbouw via technische innovaties, nieuwe vormen van landbouw en vernieuwing.

Voor het actieprogramma heeft het kabinet voor de jaren 2023-2024 in totaal 52,7 miljoen euro uit de versnellingsmiddelen Transitie Landelijk Gebied gereserveerd.