Enorme lastendruk dreigt voor glastuinbouw

Het demissionair kabinet kwam op Prinsjesdag met een reeks fiscale maatregelen en wetsvoorstellen die het Belastingplan 2024 mogelijk moeten maken. Voor de tuinbouw zijn die verzameld in de Wet fiscale maatregelen glastuinbouw, die op 1 januari 2025 in werking moet treden. De wet bestaat uit drie onderdelen: heffing op CO2-gebruik, uitfaseren van het verlaagd tuinbouwtarief en de inperking van de wkk-inputvrijstelling.

De voorgestelde CO2-heffing voor de glastuinbouw is onderdeel van de Wet belastingen op milieugrondslag en vervangt het CO2-sectorsysteem van de afgelopen tien jaar. De heffingshoogte start op 1,35 euro per ton CO2. Ter illustratie: 1 kuub gas is goed voor zo’n 1,8 kilo CO2. Een tuinbouwbedrijf dat op jaarbasis 100.000 kuub gas verbruikt, stoot 180.000 kilo CO2 uit. Dat resulteert in een bedrag van 243 euro. ‘Maar dit bedrag valt in het niet bij de belastingplannen’, begint Alexander Formsma van Glastuinbouw Nederland aan.

De brancheorganisatie vindt dat dat het demissionair kabinet het sectorsysteem buiten spel zet met twee geïntroduceerde fiscale maatregelen. ‘Dat is niet wat we hebben afgesproken in het Convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030. Deze fiscale maatregelen gaan hun doel ver voorbij’, vindt Formsma.

Energiebelastingen

Het eerste plan waar Formsma op doelt, is de uitfasering van het verlaagd tuinbouwtarief op gebruik van gas. Dit betekent dat de tarieven voor het gebruik van gas voor glastuinders de komende jaren sterk stijgen.

Glastuinders met een verbruik tussen de 0 en 170.000 kuub gas op jaarbasis, de kleinverbruikers, betalen nu 7,9 cent belasting op het gebruik van 1 kuub gas. Dat neemt in 2024 toe tot 9,4 cent en stijgt door tot 62,8 cent in 2030.

Voor grootverbruikers, ondernemers met een verbruik van 170.000 tot 1 miljoen kuub gas, komt de belasting nu uit op 3,6 cent. Dat wordt volgend jaar 8,4 cent en het jaar daarop 15,8 cent. In 2030 moet het bedrag gelijk getrokken zijn met de reguliere gebruiker, 36,2 cent.

Vlakker en rechtvaardiger

‘We zijn nog altijd blij dat gesproken wordt over een uitfasering in plaats van een directe afschaffing. Toch zijn de gevolgen groot. Daarom gaan we in gesprek over een vlakker en rechtvaardiger energiebelastingstelsel’, geeft Formsma aan.

Een andere wijziging is het inperken van de wkk-inputvrijstelling. Grootste bottleneck hierbij is dat glastuinders 100 procent belasting gaan betalen over gas als de elektriciteit voor eigen gebruik is. Denk aan stroom dat wordt gebruikt voor het belichten van de kas.

Uit een rekenvoorbeeld van Glastuinbouw Nederland blijkt dat dit voor belichte teeltbedrijven in 2025 al veel extra kost en in 2030 nogmaals een verdubbeling van de kosten betekent.

Formsma hekelt het feit dat gascentrales wel een gedeeltelijke vrijstelling krijgen voor het gasgebruik. ‘Glastuinders gebruiken hun warmte nuttig, voor de productie van levensmiddelen. Bij een gascentrale gaat het misschien naar luchtvaartmaatschappijen. Dat zorgt niet alleen voor een concurrentieverschil. Het werkt ook de energietransitie tegen en is niet uit leggen.’

Grote lastendruk

Glastuinbouw Nederland maakt zich grote zorgen over de toenemende lastendruk door de plannen. ‘Ik verwacht dat de maatregelen een einde maken aan kleinere, middelgrote en extensieve familiebedrijven’, reageert voorzitter Adri Bom-Lemstra. ‘Voor de helft van de telers wordt het onrendabel om tomaten, komkommers, aardbeien, ander zachtfruit of bloemen en planten te telen.’

Resultaten uit onderzoeken naar de gevolgen van de voorgestelde energieheffingen onderschrijven dit volgens de voorzitter van Glastuinbouw Nederland. Wageningen Economic Research berekende eerder dat de lastenstijging toeneemt van 24 miljoen euro in 2019 naar 740 miljoen euro in 2030. Het gemiddelde bedrijfsresultaat per vierkante meter – op basis van een steekproef uit het Bedrijveninformatienet en bij ongewijzigde energieconsumptie – daalt van 6,34 euro in 2019 naar -2,94 euro in 2025 en -3,98 euro in 2030.

528 miljoen euro

Een recente studie van Trinomics, namens het ministerie van Financiën, benadrukt de gevolgen van het uitfaseren van het verlaagd tuinbouwtarief en het inperken van de wkk-inputvrijstelling. De onderzoekers voorzien voor de sector een lastenverhoging van 528 miljoen euro in 2030. Die komt voor 45 procent voort uit energiekosten en voor 9 procent uit bedrijfskosten.

De plannen moeten nog wel aangenomen worden door de Tweede Kamer, benadrukt Bom-Lemstra. ‘We gaan alle zeilen bijzetten om de voorstellen onder druk te zetten voor aanpassingen of dat ze zelfs van tafel gaan. Immers, als deze maatregelen werkelijkheid worden, wordt gezonder eten en een groenere omgeving voor burgers onbetaalbaar en eindigen telers in de rode cijfers.’