'Drie varianten rucola? Dan leg ik retailers wel uit wat dat kost'

Hij nam zich voor het anders te doen zijn ouders. Teler Per Nordmark uit het Zuid-Zweedse Teckomatorp hield woord. De boerderij genaamd Södervidinge gard van 80 hectare die hij in 1981 van zijn ouders overnam, is uitgegroeid tot een teeltbedrijf van 500 hectare, waarvan 65 procent biologisch, met in het 'assortiment' onder meer rucola, snijbiet, spinazie, rocket-, baby-, blad- en Romeinse sla.

De teler zit voor zijn slaverpakkingsfabriek in een joint venture met groente- en fruitmultinational Dole. Samen leveren ze aan de grote supermarktketens in Zweden en exporteren naar retailers in Italië, Spanje, Groot-Brittannië en Frankrijk. Zo'n Europees netwerk heeft grote voordelen, zegt Nordmark, die met evenveel enthousiasme vertelt over zijn zakelijke als zijn agrarische activiteiten. 'In de zomer is het in Italië en Spanje veel te heet om sla te telen, dus kopen ze het bij ons. En in onze winter gaat het andersom, zodat we jaarrond kunnen leveren. De ijsbergsla voor onze slamixen kopen we ook bij ze in.'

Dat elders inkopen is een noodzaak om het verpakkingsbedrijf Vidinge dat de teler samen met Dole bezit jaarrond te kunnen laten draaien. Het teeltseizoen is maar kort, legt de ondernemer uit. 'Tussen zaaien en oogsten zit zo'n vier tot vijf weken en dat kunnen we twee keer achter elkaar doen.'

Na het korte seizoen, half augustus, wordt er gerst ingezaaid, gewasrotatie is er met de buren, waaronder een veehouder die op de percelen zijn wintervoervoorraad produceert.

Waterbron en zonnepark

De teelt vindt voor 60 procent plaats op bedden die worden geïrrigeerd met het type sproeibomen dat je veel op het Zweedse platteland ziet. Water komt uit verschillende reservoirs die verspreid over het bedrijf liggen en waterbronnen die op 60 tot 70 meter diepte zitten. De benodigde elektriciteit wordt sinds 2019 opgewekt door een eigen zonnepark. 'Dat bleek afgelopen jaar met die hoge energieprijzen een goede investering.'

In een seizoen produceert het bedrijf zo'n 3.000 ton diverse soorten bladsla, een derde daarvan is voor de export. Maandelijks wordt er 600 ton gewassen, gesneden en verpakt uitgeleverd aan de retailers. Tussen oogsten en de winkel zit op de thuismarkt twee dagen, bij de export is dat maximaal 5 dagen.

De fabriek waar de salades worden gemengd en verpakt heeft een koelopslag van 2.000 vierkante meter en verschillende verpakkingslijnen. In 2020 is deze met een investering van 25 miljoen euro gemoderniseerd en uitgebreid. Nordmark en zijn twee zonen zijn samen met het Dole-concern eigenaar.

Vidinge, zoals de fabriek en het eigen A-merk heet, levert zo'n 150 (huismerk)varianten slamixen en 25 verschillende maaltijdsalades. In 2022 gingen er 65 miljoen zakken de deur uit, goed voor een omzet van circa 6 miljoen euro. Nordmark nuchter: 'Ik durf wel te zeggen dat het een zeer efficiënte operatie is.' Er mislukt ook weleens wat, erkent hij. 'Verse pizza's, dat ging niet, te veel concurrentie op de markt.' Een nieuw assortiment met gesneden groente is nog groeiende.

Nordmark wist met zijn partners de hele keten in handen te krijgen. Hij was jarenlang voorzitter van een producentenorganisatie van telers, maar groeide daarin naar een aandeel dat dat van zijn collega's verre oversteeg. Hij kocht zich uit en ging zelfstandig verder. 'Het is goed om je in het begin bij een producentenorganisatie aan te sluiten. Zelfstandige zoiets opstarten is moeilijk.'

In de onderhandelingen met supermarktketens gaat Nordmark uit van prijstransparantie. 'Ik laat mijn kosten en afschrijvingen zien en zet er een nettomarge van 3 procent bovenop. Sommige ketens willen drie verpakkingsvarianten rucola in de schappen - je vraagt je af waarom - maar dan laat ik ze wel zien dat het wisselen van de folie op de verpakkingsmachines tijd en geld kost.'

De teler ziet vooral voordelen in een nauwe relatie met de retail. 'Je kunt dan samen kijken waar er in de keten nog kosten zitten en die eruit halen.' En de kosten liepen afgelopen jaar fors op. Verpakkingsmaterialen als folies en paper werden 50 procent duurder, vertelt Nordman. 'Daar kwam onze zwakke Zweedse kroon nog bij. Alles wat we importeren, moeten we afrekenen tegen de dure euro.'

De ondernemer is voorstander van een Europse subsidie voor ondernemen. 'Voor de bouw van onze fabriek kreeg ik Europese steun. Dat was fantastisch en dat hielp mij verder dan de hectarepremie van 1.000 kronen. Subsidies zouden meer gericht moeten zijn op bedrijfsmiddelen die de positie van boeren en telers versterken.'