Nederland en Vlaanderen werken samen in innovatiecentrum Agropolis

Vlak over de grens bij Weert in Belgisch Limburg is de agrarische incubator Agropolis een springplank voor gezamenlijke vernieuwing. Op een nog vrij kale vlakte aan de rand van een van de grindgaten langs de Grensmaas is door de Belgische overheid een innovatiecentrum neergezet waar nieuwe toepassingen voor de landbouw worden ontwikkeld en getest. Steeds vaker weten ook Nederlandse bedrijven de weg te vinden naar dit Agropolis.

Wat nu nog een paar gebouwen zijn, moet over enkele jaren bijvoorbeeld uitmonden in een circulair centrum van activiteiten waar reststoffen uit de landbouw en ook bermgras worden omgezet in voedingstoffen voor bijvoorbeeld insectenteelt of algenkweek. Tegelijk wordt er dan schone energie geproduceerd, dus zonder uitstoot.

Het Vlaamse bedrijf Global Link Projects wil de reststromen van diverse agrarische activiteiten en aquacultuur op een circulaire manier met elkaar verbinden. 'De output van het ene bedrijf wordt zo een waardevolle grondstof voor het andere', zegt oprichter Dirk van Eersel.

Zo is er de larvenkwekerij. 'Deze larven, afkomstig van de zwarte soldatenvlieg, zijn ondergebracht in een leegstaande kippenstal en groeien op reststromen uit de agrofoodsector. Daardoor zijn ze een duurzame bron van eiwitten en vetten', legt Van Eersel uit.

De energie die uit de reststoffen van larven- en algenkweek kan worden gewonnen, wordt gebruikt voor de eigen activiteiten en deels ook afgezet in de omgeving, zo is het plan.

Een van de stappen die nu worden gezet in het circulair maken van agrarische bedrijfsprocessen, is het toepassen van een plasmareactor. Dat is een luchtwasser 2.0 die ammoniak uit een pluimvee of varkensstal niet alleen afvangt, maar ook verwerkt tot een basisstof voor kunstmest, zonder toevoeging van chemicaliën. Daarmee brengt deze luchtwasser de reinigingskosten fors naar beneden, terwijl de effectiviteit op peil blijft.

De plasmatechniek wordt tot nu toe alleen op beperkte schaal in de glastuinbouw toegepast. Maar het Nederlandse bedrijf VitalFluid denkt er samen met de Belgische universiteit van Leuven de intensieve veehouderij mee verder te kunnen helpen, door de toepassing in een luchtwasser.

De Vlaamse minister van landbouw, Jo Brouns, staat bij de presentatie van het plasmaproject in Kinrooi stil bij de voordelen van bilaterale samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen op het gebied van landbouwinnovatie. 'De problemen in Nederland en Vlaanderen op het gebied van milieu en de aanpak van de klimaateffecten zijn gelijklopend. Om deze aan te pakken, hebben we maar één keuze: verduurzamen om het evenwicht met de natuur te herstellen. De landbouw is daarin een frontsoldaat.'

Hoge verwachtingen

Samen sta je sterker. Brouns heeft dan ook hoge verwachtingen van de Nederlands-Vlaamse samenwerking. 'De uitdagingen zijn hetzelfde. Onze ambitie is om Vlaanderen en Nederland de meest duurzame regio van de wereld te maken op het gebied van voedselproductie. En dat wordt ook al opgemerkt, zoals onlangs door de Washington Post.'

Niet alleen in circulaire technieken wordt op Agropolis onderzoek verricht. Zo liggen er proeven in de veredeling voor de productie van verse sojabonen, ofwel edamame, van het Belgische bedrijf Storm Seeds. Dat wil de teelt aanpassen aan de klimaatomstandigheden in West-Europa en heeft inmiddels zo'n 300 hectare aan productie uitstaan in Flevoland.

Bankerfields

Het bedrijf IPM Impact wil via de aanleg van bankerfields in percelen de natuurlijke weerbaarheid van gewassen verbeteren en tegelijk de biodiversiteit vergroten. Bankerfields zijn bloemenperken die zich in het veld bevinden op de paden van de spuitsporen, in plaats van aan de rand van het veld. De planten in de bankerfields trekken natuurlijke vijanden aan die onder andere trips in uien beheersen. IPM Impact zet hier voornamelijk facelia voor in.

In proeven met percelen uien kon zo het aantal bespuitingen worden teruggedrongen van vijftien tot twintig naar maximaal drie. Tegelijk gaat het aantal insecten, vlinders en hommels in een perceel met bankerfields spectaculair omhoog, evenals het aantal akkervogels, vertelt directeur Guido Sterk van IPM Impact.

Sterk trekt regelmatig naar Nederland om zijn systeem toe te lichten en krijgt daar goede response op. 'Boeren zijn bereid hiervoor grond af te staan, als er een voordeel in schuilt voor gewasbescherming én imago. Er zit dus nog veel moois en positiefs voor de natuur in', belooft hij.

Veel in hun mars

'De Vlamingen zijn bescheiden maar hebben veel in hun mars', stelt landbouwraad Carla Boonstra van de Nederlandse ambassade in Brussel. 'Ze doen niet onder voor de Nederlandse land- en tuinbouw als het gaat om innovatie. Dat maakt samenwerken interessant.' Ze noemt innovatieve teelttechnieken, waterbeschikbaarheid en eiwittransitie als onderwerpen waarin partijen uit beide landen elkaar kunnen vinden.

En samen lobbyen bij de Europese Unie in Brussel voor een gelijk speelveld kan ook zijn vruchten afwerpen, geeft Boonstra aan. 'Er komt veel nieuwe Brusselse regelgeving aan, evenals Europese verkiezingen en het Europese voorzitterschap van België in 2024. Er komt een belangrijke periode aan.'