'Focus op gezondheid biedt boer perspectief'

De food- en agrosector moet voorsorteren op beprijzing van bewerkte voeding en het idee van 'bijmenging' omarmen. Dat is de enige weg voorwaarts voor de agrarische sector en maatschappij. Gezond voor de mens, gezond voor de natuur, gezond voor de boer.

Van alle leefstijlfactoren die invloed hebben op onze gezondheid, is voeding de belangrijkste. De overheid heeft haar jarenlange beleid om boven alles veel calorieën te produceren en daarmee boeren een bestaan te bieden, nooit bijgesteld. De agrifoodketen is excellent geworden in het maken van superlekkere, gemakkelijke en goedkope voeding. Dat beviel de klant, dat maakte de industrie.

En onze politici deden alsof het vullen van magen en bestrijden van honger nog steeds de grootste problemen waren. We tellen echter meer dan een miljoen diabeten, de helft van de Nederlanders heeft overgewicht en bij steeds meer vormen van kanker en dementie wordt een link naar voeding gevonden.

De kern zit hem erin dat de mens en zijn voeding steeds verder van de natuur af zijn komen te staan. De langste tijd van de tienduizend jaar landbouw deden we dat in harmonie met de natuur. Met de agrarische revolutie kwam daar de laatste tweehonderd jaar verandering in.

Toegenomen kennis van ecologie en de noodzaak de groeiende wereldbevolking te voeden, leidden ertoe dat we de natuur gingen sturen met louter kortetermijngewin als doel. Pas recent ontdekken we de negatieve effecten op de voedingswaarde van gewassen en de kwaliteit van de bodem.

Partner in crime

De verwerkende industrie ontstond omdat we voeding langer houdbaar wilden maken. Het sloeg door naar een industrie die meer dan de helft van wat er van het land komt bewerkt tot standaard legoblokjes. Hoogproductieve gewassen, uitgespoeld tot lege calorieën als suikers, bloem, zetmeel en vetten, zonder noemenswaardige voedingswaarde. De akkerbouw werd ongewild partner in crime door de vraag naar suikerbieten, zetmeelaardappelen en tarwe voor glucosestroop.

Logische uitkomst is een bevolking die te zwaar is en ondanks dat toch voor 40 procent ondervoed. De samenstelling van ons menu verstoort onze stofwisseling. Een waaier aan ziekten is het gevolg, waarvan slechts de symptomen kunnen worden verlicht ten koste van een inmiddels onhoudbaar zorgsysteem.

Een weg naar voren met alleen vrijemarkteconomie bestaat niet. Een spontane consumentenvraag naar gezond en duurzaam in een verleidende voedselomgeving kunnen we vergeten. Het landbouwbeleid moet na jaren van focus op massa-aanbod naar focus op gezondheid voor mens en natuur.

Caloriebommen

Dus: sorteer in voedselbeleid voor op beprijzing van bewerkte voeding. Serieuze taks is nodig op ingrediënten die van eten caloriebommen maken. Dat geldt voor suiker, maar ook voor andere bewerkingen van hele grondstoffen. Het bouwplan verschuift dan snel naar voedzame gewassen.

Maak verder werk van het 'bijmengidee'. De voedselketen is dan verplicht een flink aandeel natuurinclusief geteelde grondstoffen in te kopen die een bonus opleveren voor boeren die bereid zijn ze voort te brengen. Het geeft voor boeren een perspectief voor de lange termijn. Zij leveren zo bovendien de basis voor meer gezonde jaren en betaalbare zorg.