Utrecht vraagt 3,7 miljard euro voor gebiedsopgave

Volgend jaar wil provincie Utrecht aan de slag met groenblauwe linten, scheggen en boerensloten, de broeikasuitstoot in de veenweide reduceren en duurzaam ondernemerschap stimuleren. Maatregelen moeten ervoor zorgen dat de gunstige staat van instandhouding van de Natura 2000-gebieden worden gehaald en dat verslechtering wordt voorkomen. Verder wil de provincie water vasthouden en verdroging tegengaan op de Utrechtse Heuvelrug en grootschalig herstel van de beekdalen ter verbetering van de waterkwaliteit en robuust watersysteem. Voor deze zes maatregelen vraagt de provincie ongeveer 800 miljoen euro aan.

Utrecht is een van de laatste provincies die het Provinciaal Programma Landelijk Gebied bij het Rijk heeft ingediend. In dit document staan de opgaven waar de provincie voor staat en de doelen die Utrecht wil bereiken om het landelijk gebied in de toekomst leefbaar, gezond en economisch rendabel te houden.

De 3,7 miljard euro is onder andere bedoeld voor natuurversterking- en herstel (1,29 miljard euro) en verduurzaming van de landbouw en extensief grondgebruik (0,77 miljard euro). Provincie Utrecht verwacht dat hier nog meer kosten bij komen, maar daarvan is de hoogte nog niet bekend. Verder is het bedrag bedoeld voor de waterkwaliteit verbeteren (0,53 miljard euro), reductie van de stikstofdepositie door bijvoorbeeld bedrijfsverplaatsing en maatregelen in overgangszones van Natura 2000-gebieden (0,08 miljard euro), de kosten voor de veenweideaanpak en reductie van de methaanuitstoot (0,27 miljard euro), monitoring, proceskosten en kennisdeling (0,73 miljard euro).

Landbouw vierde doel

Provincie Utrecht stelt het realiseren van een toekomstbestendig en vitaal platteland, met blijvend ruimte voor een duurzame en rendabele landbouw, als belangrijke randvoorwaarde om het UPLG te kunnen realiseren. Daarom voegt de provincie naast natuur, water en klimaat landbouw als vierde doel toe. Hiermee hoopt de provincie te werken naar een circulaire, natuurinclusieve en klimaatneutrale landbouw die economisch rendabel is en door de maatschap wordt gewaardeerd.

De provincie wil de boeren helpen bij deze overgang naar een kringlooplandbouw en een natuurinclusieve landbouw door bijvoorbeeld uitbreiding van ecosysteeemdiensten en de ontwikkeling van kritieke prestatie-indicatoren om inzet op duurzaamheid te belonen.

Utrecht heeft een opgave van 46 procent voor de stikstofreductie. Dat is grotendeels gericht op het verdunnen van de stikstofdeken. Om dat te bereiken, streeft de provincie in overgangszones van 1 kilometer rond stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden naar een hoge ammoniakreductie en 'zeer extensief' grondgebruik. Verder wordt voor stikstof ingezet op doelsturing met absolute getallen voor individuele agrarische bedrijven. Op deze manier krijgen duurzamere bedrijven een kleinere of zelfs geen reductieopgave, verwacht de provincie.

Om de kwaliteit van de natuur te verbeteren, gaat de provincie verder werken aan plannen voor Natura 2000-gebieden, Natuurnetwerk Nederland, Vogel- en Habitatrichtlijn, Bossenstrategie en groenblauwe dooradering. Onderzocht wordt of er een natuurdoelanalyse voor de Utrechtse Heuvelrug moet komen.

Minder dieren

De klimaatopgaven in Utrecht hebben vooral betrekking op de veenweideaanpak en het verminderen van methaanemissies uit de veehouderij. Deze laatste opgave is volgens de provincie 'impactvol', omdat deze opgave ook vraagt om het aantal dieren te verminderen. Utrecht wil emissies verlagen door een combinatie van voer- en managementmaatregelen. Bovendien leidt een combinatie van verschillende opgaven al tot een kleinere veestapel en hiermee de uitstoot van broeikasgassen, verwacht de provincie.

Gedeputeerde Sterk benadrukt dat het plan een start en geen eindpunt is. 'Je moet dit UPLG als een ruwe schets zien. We gaan de komende periode verder om met alle partners een brug te slaan tussen de verschillende belanghebbenden in het landelijk gebied. Dat kun je alleen bereiken door samen te werken, te luisteren naar elkaar en in gesprek te blijven met elkaar. In deze conceptversie van het UPLG is daarom te lezen wat we moeten doen om de doelen van het NPLG te halen. Hoe en waar we dat gaan doen, dat gaan we in de gebieden met onze gebiedspartners bespreken, tot aan de keukentafel.'

In Utrecht wordt het UPLG in het voorjaar van 2024 definitief vastgesteld.