Onzekerheid over emissie dwarsboomt stap naar Beter Leven-vleeskuiken

Van de Nederlandse vleeskuikenhouders wil een groot deel, tot wel 90 procent, overschakelen naar het houden van vleeskuikens volgens de normen van het 1 ster Beter Leven-keurmerk (BLK). Om de gevolgen hiervan in kaart te brengen, heeft landbouwminister Piet Adema aan Wageningen University & Research gevraagd een breed overzicht te geven van de effecten, met specifiek een advies over de hoogte van de emissies.

Over de hoogte van de emissies kunnen de onderzoekers geen zekerheid bieden. Er zijn geen metingen beschikbaar over de ammoniakemissie uit praktijkstallen. De grote vraag is of de emissie uit de stal zelf bij de lagere bezetting wel daalt. De onderzoekers kunnen dat niet met zekerheid stellen.

Als de emissie in de stal zelf ondanks de lagere bezetting niet daalt, zal de totale emissie van het bedrijf samen met de uitloop stijgen met 4 tot 20 procent, is de verwachting. Mocht de emissie in de stal zelf per vierkante meter staloppervlak wel dalen naar 80 procent van regulier, dan daalt de emissie samen met de uitloop met 4 tot 17 procent. Maar stijgt de emissie per vierkante meter staloppervlak met 20 procent, wat zou kunnen doordat de kuikens actiever scharrelen, dan stijgt de emissie samen met de uitloop met 25 tot 45 procent ten opzichte van een reguliere stal.

De onderzoekers plaatsen wel een belangrijke kanttekening bij de emissievergelijking met een reguliere stal. De emissies uit de reguliere stal zijn jaren geleden vastgesteld toen het strooisel in vleeskuikenstallen nog vochtiger was. De laatste jaren zorgen de vleeskuikenhouders ervoor dat het strooisel droger en ruller is om voetzoolproblemen te voorkomen. Vanuit dit drogere strooisel is de ammoniakemissie volgens de onderzoekers hoger. Alleen zijn daar geen recente meetgegevens van.

Verder is er geen zekerheid over het effect van emissiereducerende technieken in de stal en uitloop. Net als over de uitloop op het emissiepunt, fijnstof en geur.

Forse tegenvaller

Dat er geen zekerheid is te geven over de emissies vindt Adema een forse tegenvaller voor alle betrokkenen. Hij verwacht dat het voor pluimveehouders nagenoeg onmogelijk zal zijn toestemming vanuit de Wet natuurberscherming (Wnb) te krijgen voor de benodigde aanpassingen in de stal. Hij ontvangt dan ook signalen dat zelfs vleeskuikenhouders die al wel de juiste vergunningen hebben toch terughoudend zijn met het bouwen van de overdekte uitloop.

De landbouwminister wil dat de omschakeling naar 1 ster BLK wel gaat lukken en voorkomen dat de productie zich naar het buitenland verplaatst. Hij werkt daarom met alle betrokken partijen samen in de Regiegroep Scale-Up Kip 1 ster.

Om zekerheid te krijgen over de emissies starten er metingen naar de uitstoot van zowel ammoniak, als fijnstof en geur uit 1 ster BLK-stallen. Daarnaast vinden dezelfde metingen plaats in reguliere stallen, vanwege de onzekerheid over de emissies in deze stalsystemen.

Realtime meten

Naast de gebruikelijke metingen gaan er ook metingen plaatsvinden met sensoren. Daarmee is dan ook ervaring op te doen voor een nieuwe reguleringstechniek op basis van realtime gemeten emissies en doelvoorschriften.

Ondertussen wordt gewerkt aan een handreiking om te kunnen komen tot een passende beoordeling van de emissies. Die handreiking wordt tussentijds aangevuld op basis van nieuwe inzichten en praktijkervaringen.

Omdat het langer kan duren voordat vleeskuikenhouders de vergunning voor de bouw van de overdekte uitloop krijgen, is er overleg geweest met de Dierenbescherming en andere partijen in de regiegroep. Er is daardoor nu drie jaar de tijd om de overdekte uitloop te bouwen, dat is een jaar langer.

Gezondheid en welzijn

De onderzoekers concluderen verder dat 1 ster BLK-kuikens een betere diergezondheid hebben dan reguliere kuikens, het antibioticagebruik is bijvoorbeeld duidelijk lager. Mede door de extra ruimte en het lagere groeitempo is het welzijn van zowel de kuikens als de ouderdieren volgens de onderzoekers aantoonbaar beter. Dat geldt ook al deels voor de kuikens uit het tussensegment die bijvoorbeeld ook extra hokverrijking krijgen.

Het effect op het milieu is volgens de onderzoekers niet eenduidig positief. Qua landgebruik en voerefficiëntie is de prestatie duidelijk minder dan van reguliere snelgroeiende kuikens. Door het lagere aandeel soja in het voer is de CO2-voetafdruk van 1 ster BLK-kuikens wel vaak lager dan van reguliere kuikens. Als de reguliere kuikens minder soja krijgen, of soja gegarandeerd zonder ontbossing, kan dat weer veranderen.