Familie Ten Have laat zich door brand niet uit het veld slaan

Hoe en waar precies de brand op het bedrijf van de familie Ten Have in het Groningse Beerta is ontstaan, is nog een raadsel. Menno ten Have was met een paar medewerkers in de kraamstal aan het werk. Ineens zagen ze rook. Een van de medewerkers ging direct kijken of hij kon ontdekken waar de rook vandaan kwam. Hij zag rook boven in de stal en heeft daar de hogedrukspuit op gericht. Dat hielp niet.

'Toen ging alles snel', zegt Annechien ten Have-Mellema. 'We hebben direct de brandweer gebeld. Menno liep naar de dragende zeugen om de hekken open te zetten, zodat ze naar buiten konden. Intussen was er al veel rook en was de brand zich in de kraamstal flink aan het uitbreiden. We moesten natuurlijk ook snel uitzoeken waar iedereen was, zodat zeker was dat iedereen de stal uit was.'

Zeugen liepen zelf naar buiten

De dragende zeugen liepen gemakkelijk zelf naar buiten. 'Dat zijn ze gewend omdat ze ook een buitenuitloop hebben. Er was direct hulp van buren om te helpen bij het leiden van de zeugen naar de machineschuur die een eindje verderop staat. De meeste zeugen liepen rustig mee, maar een paar draaiden zich weer om en liepen terug. Gelukkig kwamen ze een tijdje later toch weer aanlopen', zegt de varkenshouder.

'Het is echt letterlijk en figuurlijk een zwarte dag, als je dit zelf meemaakt. Het is ongelooflijk hoe snel het gaat. Ik moet echt kwijt hoe dankbaar we zijn voor alle hulp van de mensen uit de buurt, collega's, politie en brandweermensen. Het is een wonder dat we zoveel zeugen hebben kunnen redden. Jammer is het wel van alle negatieve reacties die je ook ziet voorbijkomen op Twitter en dergelijke', vindt Ten Have-Mellema.

In de kraamstal lukte het nog net om een paar dieren naar buiten te krijgen met hulp van de brandweer die er snel was. Menno ten Have liep daar enkele brandwonden bij op. Het vuur verspreidde zich zo snel dat er geen redden meer aan was.

Hoogste alarmfase

De brandweer had direct na de melding van de brand alert gereageerd en opgeschaald naar een Grip 1-situatie, de hoogste alarmfase. Daardoor waren er snel veel brandweerauto's en zo'n tachtig brandweermensen ter plaatse, net als politie en mensen van het waterschap. Bluswater kon uit de naastgelegen waterloop worden gehaald. Er werd een slang over het spoor werd gelegd en het treinverkeer werd geblokkeerd.

Door het snel ter plaatse komen kon de brandweer voorkomen dat de brand oversloeg naar de dartelstallen voor de biggen en de vleesvarkens. Die staan vanwege de brandveiligheid op enige afstand.

Oorzaak nog niet bekend

De dagen na de brand was het druk op het bedrijf met politie, brandweer en verzekeringsexperts die probeerden te achterhalen wat de oorzaak van de brand was. Die is nog niet bekend. Daarnaast moest er een begin worden gemaakt met het opruimen, ook van de gestorven dieren.

Is de brand de doodsteek van het varkensvleesmerk Hamletz van de familie Ten Have? De familie heeft het enige bedrijf in Nederland met 2 sterren van het Beter Leven-keurmerk voor varkensvlees. Daarbij lopen de zeugen vrij rond in het kraamhok. De gespeende biggen, vleesvarkens en dragende zeugen hebben een uitloop naar buiten.

Circulair voer

De varkens krijgen circulair voer uit de regio. De geïmporteerde soja in het voer van de varkens is vervangen door eiwitrijke lupine die de familie Ten Have op het eigen akkerbouwbedrijf verbouwt. Ook een groot deel van het graan in het varkensvoer komt van eigen land. Een echt circulair bedrijf.

Ten Have-Mellema reageert strijdlustig. 'We gaan zeker door en zullen de stallen opnieuw opbouwen. Waarschijnlijk wordt de kraamstal niet meer hetzelfde zoals die nu was. We blijven altijd kijken welke ontwikkelingen er gaande zijn en hadden toevallig al eens naar andere mogelijkheden gekeken. Het blijft uiteraard een systeem waarin de zeugen vrij rondlopen. Maar dat is voor later.'

Eerste zorg naar de dieren

Eerst gaat de zorg naar de dieren die ondanks alle hectiek gewoon dagelijks hun aandacht en verzorging nodig hebben. Daarnaast is Ten Have-Mellema naarstig op zoek naar een kraamstal waar de hoogdragende zeugen de komende weken naartoe kunnen om hun biggen te werpen. Gelukkig is er nog ruimte in de dartelstal om dieren op te vangen.

De dragende zeugen in de machineschuur merken weinig van alle ophef. De vloer in de schuur is van zand. 'Daar vermaken ze zich prima mee', ziet de varkenshouder. Een mooi lichtpuntje in een paar zwarte dagen, vindt ze.