Haast geboden bij puinruimen op boerengrond na brand Etten-Leur

Een gebied van 450 hectare landbouwgrond ten noorden van het uitgebrande pand ligt bezaaid met puin. Tussen het gras en de gewassen schuilen vooral glasresten van de vijfduizend zonnepanelen die op maandag 10 april in vlammen zijn opgegaan en al dan niet verbrand isolatiemateriaal.

Ook 5 hectare grasland van melkgeitenhouder Jasper de Hoon is vervuild geraakt. Een uur na de brand belde zijn broer Arko op. Als adviseur Agro bij Luyten Adviesgroep, een plaatselijk assurantiekantoor, had hij al snel boeren aan de lijn die wilden weten wat er wel of niet verzekerd was.

Schade met verzekeraars

Sindsdien zijn de broers bijna dagelijks bezig met de brand. Of beter gezegd, met opruimen, de schade inventariseren bij omliggende boeren en met contacten met verzekeraars. 'Dat laatste doet Arko vooral', zegt De Hoon. 'Hij heeft korte lijntjes en is actief voor de getroffen boeren.'

Het opruimen is een flinke klus. Dat wordt volgens de melkgeitenhouder bevestigd door onderzoek van het RIVM naar het handmatig opruimen van afval op agrarische percelen. Met handpicking wordt gemiddeld 60 procent van de vervuiling verwijderd. De Hoon: 'Maar je wilt natuurlijk 100 procent opruimen. Het gaat tenslotte om voedselproductie en de gezondheid van de beesten.'

Toch besloot een aantal veehouders in het gebied om te gaan rapen. Ook een boomkweker schakelde zijn personeel in voor een grote zoektocht. Daarmee nemen ze een risico. 'Want het is nog niet duidelijk of verzekeringsmaatschappijen deze kosten vergoeden', weet de melkgeitenhouder.

Oplossing nodig

Los van dit incident vindt De Hoon dat er een oplossing moet komen voor dekking van dit soort schade. 'Glas is geen milieuschade, omdat het niet wordt aangemerkt als chemisch afval. Het is goed dat we massaal duurzame energie opwekken, maar ik vind dat je als overheid dan ook moet kijken naar de keerzijde. Er komen steeds meer zonnepanelen bij, dus het zal vast niet de laatste keer zijn dat dit gebeurt.'

Maar zover is het dus nog niet. Omdat de meeste getroffen boeren en tuinders zo snel mogelijk aan de slag wilden met opruimen, besloot Luyten Adviesgroep garant te staan voor de opruimkosten. 'Zij nemen het risico voor hun rekening om de snelheid erin te houden. Intussen hebben ze natuurlijk veel contact met de verzekeraars. Mooi dat ze dat willen doen', vindt De Hoon.

Vacuümzuiger

Door die rugdekking kan Peter Martens uit Oudenbosch verder met de ontwikkeling van een machine om glas en isolatiemateriaal van het land te halen. 'Een van mijn broers woont in het gebied', zegt hij. 'Die hoorde al snel van problemen met de vervuiling van glasscherven en ander puin. Hij was met onze ontwikkelafdeling al bezig met een idee voor een vacuümzuiger.'

Martens ging direct aan de slag met het ombouwen van een ballastzuiger, die grind tussen spoorbielzen uitzuigt. Die wordt getrokken door een trekker op rupsbanden. Met vacuümtechniek trekt de machine het gras in de zuigmond, inclusief de kleinste stukjes puin.

Test in veld

Twee dagen na de brand vond de eerste test in het veld plaats. Dat ging redelijk goed. 'Maar we zagen al snel dat de vervuiling een factor tien groter was dan we hadden ingeschat. Toen werd de omvang van het probleem pas echt duidelijk', zegt Martens.

De gebroeders Martens sleutelen verder aan hun stofzuiger. 'De machine heeft nu een grotere capaciteit met een werkbreedte van 1.40 meter. Ook is hij gps-gestuurd, zodat we zeker weten dat we niets missen. We halen nu ruim een kuub puin van een hectare. Deze methode is veel efficiënter dan het gras maaien en afvoeren. Misschien kunnen we er een snede mee redden.'