Budget en draagvlak voor Landbouwakkoord zijn nu nog grootste uitdaging

De verwachting is dat het Landbouwakkoord woensdag op inhoud in concept wordt afgehecht. Hete hangijzers, zoals grond en grondgebruik, vergroten van het verdienvermogen, invoeren van een afrekenbare stoffenbalans en gewasbescherming, zijn beslecht. De invulling van toekomstig mestbeleid is nog een discussie, net als de beschikbaarheid van het budget om alle afspraken, plannen en voornemens ook uit te kunnen voeren. Hiervoor zou 8 tot 10 miljard euro nodig zijn tot 2030. Dat blijkt uit navraag bij diverse bronnen die betrokken zijn bij het proces.

Dinsdag zijn er via de media een paar onderwerpen uit het conceptakkoord gelekt. Zo komt er mogelijk een hogere duurzaamheidsstandaard voor Nederlandse landbouwproducten. Boeren ontvangen daarvoor ook een betere vergoeding. Om die duurzaam gefinancierd te krijgen, zijn Europese afspraken nodig. Daarnaast zou Adema een aanscherping voorstellen van de GVE-norm voor het aantal melkkoeien per hectare.

Helemaal nieuw zijn deze voorstellen overigens niet. In een eerder stadium van de onderhandelingen zijn ze ook al genoemd.

Draagvlak voor budget nodig

De taak om voldoende budget beschikbaar te krijgen, ligt bij landbouwminister Piet Adema. Hij moet zorgen voor het geld. Daarvoor heeft Adema allereerst draagvlak nodig van het kabinet. Om dat draagvlak te krijgen, gaat het Planbureau voor de Leefomgeving een doorberekening maken. Deze instantie berekent welke effecten de gemaakte conceptafspraken hebben en of daarmee ook de milieudoelen worden gehaald in 2030. Ze maakt ook een financiële berekening.

Adema wil niet alleen het benodigde budget bij elkaar krijgen via het kabinet. Sectorpartijen moeten ook gaan bijdragen. Denk aan Rabobank, verwerkende industrie, supermarkten en toeleveranciers. Adema is met hen volop in gesprek. Eerder gaf hij al aan een grotere bijdrage te verwachten van deze partijen. De vraag is of zij daadwerkelijk over de brug komen.

Daarnaast hebben LTO en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) meermaals als voorwaarde gesteld dat er zicht moet zijn op legalisering en compensatie van de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders. Deze groep van circa drieduizend boeren moet volgens hen binnen een gestelde termijn kunnen rekenen op een vergunning. Stikstofminister Christianne van der Wal gaat over die legalisering.

Als de hoofdtafel morgen tot een conceptakkoord komt, worden de stukken voorgelegd aan de besturen en het kabinet. Bij goedkeuring van de besturen, start LTO een ledenconsultatie waaruit moet blijken of er bij de achterban voldoende draagvlak is voor het akkoord. Dit is nog allerminst zeker.

Het NAJK-hoofdbestuur heeft maandagavond gezegd te willen dooronderhandelen om te kijken of er een concept-Landbouwakkoord kan worden gesloten. De regionale besturen worden in een later stadium geconsulteerd. Ook bij Biohuis, de derde boerenorganisatie aan tafel, is voldoende draagvlak voor het akkoord.