Twee broers kiezen bewust voor pionieren en optimalisatie

De tijdlijn van Hazeu Orchids begint ruim een eeuw geleden aan de Schimmelpenninck van der Oyeweg in Pijnacker. In de afgelopen honderd jaar heeft er altijd een Hazeu aan het roer gestaan. Anno 2023 zijn dat Chiel en Sjors Hazeu. 'Onlangs waren we op bezoek bij onze oma. Toen kwamen we erachter dat wij alweer de vierde generatie zijn', zegt Chiel Hazeu.

De oudste van de twee broers is sinds 2012 mede-eigenaar van Hazeu Orchids. Sjors Hazeu volgde in 2017. De taakverdeling tussen de twee broers is duidelijk: Chiel Hazeu houdt zich bezig met de algemene en commerciële zaken en Sjors Hazeu focust zich op de operationele gang van zaken.

Overgrootvader

De eerste generatie Hazeu doet geen belletjes rinkelen bij de twee jonge ondernemers. 'We weten dat onze overgrootvader is gestart met het bedrijf, maar wij hebben hem nooit gekend', zegt Chiel Hazeu. In de loop van de jaren is het bedrijf overgedragen aan de opa en vervolgens de vader van Chiel en Sjors Hazeu. Dat waren de jaren waarin zij voor het eerst in aanraking kwamen met het bedrijf.

'We hielpen altijd mee. Ik heb zelfs de tijd meegemaakt waarin we sla, andijvie, bloemkool, violen, komkommers en paprika's teelden', zegt Chiel Hazeu. 'Pas in 2000 verschoof de focus naar de teelt van phalaenopsis.'

Voor die teeltverschuiving zijn twee redenen. 'Enerzijds zag onze vader de schaalvergroting in de sector toenemen. Als hij actief wilde blijven in de groenteproductie, dan moest hij daaraan meedoen. Dat was in deze regio niet mogelijk. We hadden moeten verhuizen naar Zeeland of Middenmeer. Dat zag hij niet zitten', legt Chiel Hazeu uit. Sjors Hazeu vult aan: 'Daarnaast had hij al twintig jaar komkommers en paprika's geteeld. Hij vond dat het tijd was voor wat nieuws. Dus besloot hij over te stappen naar de sierteelt.'

Overproductie

Dat betekent niet dat het meteen koek en ei was voor de kersverse orchideeënproducent. 'De phalaenopsis heeft een aantal jaren van overproductie gekend', zegt Chiel Hazeu. 'De marges waren dun en het was een uitdaging om te overleven.'

Dat was geen reden om toch voor een andere teelt te kiezen. 'Ik vind dat je als bedrijf één focus moet hebben. Als je puur kijkt naar het product, dan is de phalaenopsis een van de sterkste sierteeltproducten die er is. Daarom zullen wij ook niet zo snel een ander gewas telen.'

Buitenlandse retailers

De 6 miljoen orchideeën die jaarlijks het bedrijf verlaten, worden afgezet naar buitenlandse retailers. 'Van de planten die je in de kas ziet, blijven er maar weinig in Nederland. Misschien wel helemaal niets', licht Chiel Hazeu toe. 'Duitsland, Frankrijk en Italië zijn onze grootste markten.'

Omdat het bedrijf zich volledig op de retail focust, is kostprijs belangrijk. 'Bij alles wat we doen of waarin we investeren, kijken we eerst naar de kostprijs. We zijn altijd bezig met zo efficiënt mogelijk werken', zegt Chiel Hazeu.

Hexagonale pot

Vanuit die visie is de prijswinnende hexagonale pot ontstaan. 'Op een gegeven moment keken we naar een tafel met opgepotte planten. Ronde potten sluiten niet naadloos op elkaar aan, waardoor we veel loze ruimte zagen', legt Chiel Hazeu uit. 'We vroegen ons af hoeveel het zou opleveren als we die gaten zouden opvullen. Met die ongebruikelijke vraag zijn we naar onze pottenleverancier gegaan.'

Het antwoord kwam vrij vlot, zegt Sjors Hazeu. 'Er kwam een percentage van 20 procent uit hun berekening. We waren daar echt verbaasd over. We geloofden het niet.'

Samen met de pottenleverancier is vervolgens gewerkt aan een definitief ontwerp, waarna een paar duizend proefpotten zijn gemaakt. 'Onze vader vroeg zich af of de wortels en de plant wel goed zouden groeien in een zeshoekige pot. Hij stond erop dat we dat gingen testen. Dat was een terechte vraag en dus gingen we ermee aan de slag. De resultaten waren goed', zegt Sjors Hazeu.

Het hele project kostte een paar jaar, maar uiteindelijk was daar dan een totaalconcept: een nieuwe pot, nieuwe kraag en volledige ruimteberekening. 'Dat was het moment waarop we moesten beslissen of we ermee door zouden gaan. Al was er eigenlijk geen twijfel. We wilden hier vol voor gaan', benadrukt Chiel Hazeu.

Bekroond

De hexagonale pot werd vorig jaar tijdens de Trade Fair in het Noord-Hollandse Aalsmeer bekroond met de Greenovation Award van bloemenveiling Royal FloraHolland. 'Het is pionieren. Dat is niet altijd makkelijk en werkt ook niet altijd in je voordeel. Dat dit wordt beloond, is fijn', zegt Chiel Hazeu. Eén andere kweker heeft de ondernemers laten weten ook over te stappen op het gebruik van hexagonale potten.

Bij Hazeu Orchids zorgt het gebruik van de zeshoekige pot voor 20 procent meer planten op dezelfde oppervlakte, 20 procent meer planten in transport en een reductie van 20 procent in het energieverbruik. Daarnaast is een CO2-reductie van 16,4 procent bewerkstelligd.

De glastuinders verwachten dat de pot een rol kan spelen in de verduurzaming van de sector. 'Elke teler moet nadenken over het verlagen van zijn voetafdruk. De consument en afnemer vragen erom. Deze pot is een mooie oplossing', vindt Chiel Hazeu. Sjors Hazeu vult aan: 'Al snappen wij ook dat we in onzekere tijden zitten. Dat ondernemers de hand op de knip houden, is logisch.'

Energieprijzen

Die onzekere tijden worden bij veel glastuinders vooral veroorzaakt door hoge energiekosten. Hazeu Orchids heeft daar nog geen last van. 'We hebben goede energieposities', zegt Chiel Hazeu. 'Daarentegen beseffen wij maar al te goed dat de energieprijzen nooit meer worden wat ze zijn geweest. Dus voor de lange termijn is dit een thema waar ook wij mee aan de slag moeten', vervolgt de oudste van de twee broers.

Een manier om de energiekosten omlaag te brengen en tegelijkertijd te werken aan de doelstelling van een energieneutrale sector is verduurzaming. 'We hebben onder de tweede teeltlaag al een aantal jaren ledverlichting hangen. We onderzoeken of we de hele kas kunnen overzetten op ledlampen', zegt Chiel Hazeu.

Minder stralingswarmte

Een uitdaging is dat ledlampen minder stralingswarmte afgeven. 'Dat betekent dat we meer moeten stoken of moeten investeren in extra energieschermen. Dat zijn we aan het afwegen en onderzoeken', vult Sjors Hazeu aan.

Aardwarmte is voor Hazeu Orchids geen oplossing. 'Een buurman heeft aardwarmte, maar geen ruimte over. Daarbij moeten wij veel belichten en dan komen we in de knel met onze elektriciteitsvraag. Ik zie meer potentie in waterstof, maar pas op de lange termijn', zegt Chiel Hazeu.

Zonnepanelen

De orchideeënteler is wel bezig met zonnepanelen. 'Het gaat om een kleine zesduizend zonnepanelen die op het erf van een van de buren komen te liggen. Wij gaan vervolgens de opgewekte stroom gebruiken', licht hij toe.

Of de doelstelling om in 2040 volledig energieneutraal te zijn haalbaar is, vinden de ondernemers een lastige vraag. 'We weten dat het is afgesproken, maar het zal een strijd worden om het voor elkaar te krijgen. Tegelijkertijd… zonder strijd, geen overwinning', stelt Chiel Hazeu.

Schaalvergroting

Sjors Hazeu verwacht dat het voor kleine tuinbouwbedrijven lastig kan worden die transitie naar een fossielvrije sector te overleven. 'Er zijn vaak grote investeringen nodig. Je moet het rendabel zien te krijgen en dat lukt vaak pas vanaf een bepaalde oppervlakte. Schaalvergroting is, net zoals bij onze vader en opa, noodzakelijk om het vol te houden.'

Dat betekent overigens niet dat Hazeu Orchids de komende jaren inzet op groei. Juist niet. 'Wij gaan eerst aan de slag met het optimaliseren van onze processen: van energiemanagement tot arbeidsinvulling. We willen zorgen dat we een stabiel rendement creëren. Pas daarna denken we weer na over groei. De eerste vijf jaar verwachten we geen groei', besluit Chiel Hazeu.