'Melken voor de wereldmarkt'

Column Melkvee Helwi Tacoma 16 maa 2023 om 12:00uur

In 1978, als eerstejaarsstudenten diergeneeskunde, werd ons in een van de eerste colleges verteld dat de gemiddelde melkveehouder bijna altijd een negatief bedrijfsresultaat haalt, als er tenminste een behoorlijke vergoeding voor de werkuren en het eigen vermogen van de boer zelf wordt meegerekend. Blijkbaar is er nog niets veranderd.

Een artikel in het Financieele Dagblad op 3 februari van Vasco van der Boon en Pim Kakebeke, Landbouw in Nederland lijdt bijna altijd verlies, laat zien dat van de laatste twintig jaren er maar twee jaren een positief resultaat laten zien, 2017 en 2022.

Hoe zit dat hier in Nieuw-Zeeland? Niet zo veel anders. Als we de kosten van eigen arbeid en de rente op eigen vermogen meerekenen, dan kunnen we van de laatste zestien seizoenen vier positief tellen: 2010-2011, 2013-2014, 2019-2020 en 2020-2021. Jaren met duidelijk hogere melkprijzen dan de rest. Zo bekeken loont melken dus niet echt.

Maar als je alleen de cashkosten rekent en dus eigen arbeid en rente op eigen vermogen niet meetelt, dan ziet het er anders uit. Dan komen maar twee van de laatste zestien seizoenen negatief uit: 2008-2009 en 2015-2016. 2014-2015 en 2015-2016 waren echt rampjaren wat melkprijs betreft; ongeveer de helft van die van 2013-2014.

Als je je eigen uren niet meetelt, is er wel degelijk geld te verdienen

Helwi Tacoma, melkveehouder in Dunsandel, Nieuw-Zeeland

Dus er wordt wel degelijk verdiend, met slechts twee van de laatste zestien jaren cashnegatief. Als je je eigen uren maar niet telt en de ogen sluit voor het lage of zelfs negatieve rendement op eigen vermogen, is er nog steeds goed geld te verdienen met het melken van koeien. De betere jaren laten cashbedrijfsresultaten zien van 300.000 tot 450.000 euro.

Daar komt nog iets bij: de landprijs stijgt ondanks alles gedurig. In 2005-2006 zat die rond de 15.000 euro per hectare. Nu is dat ongeveer 25. 000 euro per hectare. Er bestaat hier geen vermogensaanwasbelasting, dus die stijgende landprijs is een stille verdiener op de achtergrond. Dat maakt het tegelijkertijd natuurlijk moeilijker voor de volgende generatie om het bedrijf over te nemen.

Maar de realiteit blijft dat het werkelijk rendement van het bedrijf als geheel een droevig verhaal is: een gemiddeld rendement van -1,1 proces over de laatste zestien jaren.

Dat is eigenlijk vreemd. De vijf basale levensbehoeften zijn zuurstof, water, voeding, een dak boven je hoofd en slaap. Zonder de eerste drie houdt het gauw op. Toch waardeert de samenleving voedsel blijkbaar maar beperkt. Totdat er niet genoeg is.