Tegenstanders stikstof en wolf scoren tijdens plattelandsdebat

De Provinciale Statenverkiezingen van aanstaande woensdag lijken maar om één thema te draaien: ben je voor of tegen de stikstofaanpak van het kabinet. De stellingen waarover vrijdagavond in Veenendaal werd gedebatteerd kwamen dan ook telkens terug op die ene vraag: ben je voor of tegen een krimp van de veehouderij.

De stemverhouding onder de aanwezigen was van meet af duidelijk. De entree van BBB-leider Caroline van der Plas in evenementencentrum De Basiliek werd met luid applaus en gejuich begroet. Dat deze zaal niks moet weten van de stikstofaanpak van het kabinet is van meet af duidelijk.

Dit wil overigens niet zeggen dat de overige negen Kamerleden een kille ontvangst krijgen. Integendeel. Zelfs Tjeerd de Groot (D66) mag zijn zegje doen zonder onderbroken te worden. Wel kijgt hij de lachers op zijn hand als hij beweert dat op de Veluwe ‘eikenbomen omvallen’.

‘Ik heb er driehonderd op mijn land staan en die verkeren in prima conditie’, werpt organisator van het debat Bart Kemp van Agrractie De Groot toe. De twee kwamen een paar jaar geleden tijdens een boerenprotest op het Haagse malieveld nog hard met elkaar in botsing. Nu is er ruimte voor een kwinkslag. ‘Je trekt niet weer de microfoon uit mijn handen’, aldus de D66’er.

BBB en CDA hoofdact

Het debat tussen Van de Plas en Derk Boswijk (CDA) mocht vooraf wel als hoofdact worden gezien. BBB trekt veel voormalige CDA-stemmers en neemt daarmee het stokje over als boerenpartij. Beide Kamerleden maakten de verwachtingen waar.

Van der Plas daagde Boswijk uit ‘kleur te bekennen’ over het CDA-standpunt dat uiteindelijk kan worden overgegaan tot onteigening van boeren. De kwestie ligt zeer gevoelig, omdat provinciale CDA-afdelingen zich daar tegen keren. Voor Boswijk blijkt gedwongen opkoop geen taboe.

Achter een discussie over de deadline 2030 of 2035 voor de stikstofaanpak wil de CDA’er geen punt zetten. Die discussie noemt hij ‘geouwehoer’. ‘Provincies moeten eerst aan de slag met de gebiedsprocessen en dan zien we met de ijkmomenten in 2025 en 2028 wel hoe dat gaat. Die ijkmomenten zijn belangrijk’, aldus Boswijk.

Val van kabinet

Veel BBB-stemmers zien het kabinet liever vandaag dan morgen aftreden. De voorspelling van Van der Plas dat de huidige coalitie gaat vallen, kan dan ook op een instemmend applaus rekenen. Volgens haar is het CDA bang een stevig standpunt in te nemen in het stikstofdebat omdat anders het kabinet in gevaar komt.

Boswijk erkent bang te zijn voor een val van het kabinet, maar dan wel om een andere reden dan het partijbelang. De PAS-melders schieten volgens hem niks op met opnieuw een vertraging in de stikstofaanpak. ‘Als zij iets niet hebben, dan is het tijd.’

Naast de al genoemde Kamerleden deden ook Roelof Bisschop (SGP), Laura Bromet (GroenLinks), Alexander Kops (PVV), Pieter Grinwis (ChristenUnie) Derk Jan Eppink (JA21) en Thom van Campen (VVD) mee aan het Nationaal Plattelands Debat.

Vrijwel alle Kamerleden kregen wel een keer de handen op elkaar. Populair zijn partijen die de wolvenstand actief willen beheren: BBB, SGP, JA21, PVV,CDA en VVD. ‘De wolf moordt zich een weg over het platteland. Als het echt te veel wordt dan moet je ze kunnen bejagen’, zegt Thom van Campen (VVD) die vindt dat Nederland daarvoor aan de slag moet in Brussel.

ChristenUnie scoort met het aan banden leggen van de stikstofhandel met luchthavens en industrie en de PvdA en GroenLinks oogsten sympathie door ook van deze vervuilers een stevig stikstofreductie te eisen.

Een voornaam onderwerp in de herinrichting van Nederland is de energie-opwekking op land. Weinig partijen hebben het op met zonnevelden op landbouwgrond. ‘Onze delta zal in de toekomst nog heel belangrijk worden voor de voedselvoorziening in Europa’, voorspelt Pieter Grinwis (CU) die vindt dat goede agrarische gronden bescherming verdienen.

GroenLinks is groot voorstander van windmolens maar is terughoudend met zonnevelden. Laura Bromet (GL) ageert tegen zogenoemde ‘zonnecowboys’ die boeren verleiden tot het plaatsen van zonnepanelen op hun land. ‘Het is kwalijk dat boeren in een positie worden gebracht dat de voedselproductie zo weinig oplevert dat ze gedwongen worden te kiezen voor een zonneveld.’

Het debat beleefde nog een vervelend incident toen een man onverwachts naar de rand van het podium liep om Caroline van der Plas aan te spreken. De BBB-voorvrouw schrok hiervan en verliet tijdelijk het podium omdat ze zich onveilig voelde. De man in kwestie werd door Bart Kemp van Agractie zonder verdere ophef terug naar zijn plaats geleid.