Kabinet wil piekbelasters verleiden, maar hoe blijft nog de vraag

De nieuwe stappen die het kabinet zet in de opgave om stikstof- en broeikasgasuitstoot te verminderen zijn vrijdagmiddag na de ministerraad bekendgemaakt. Daarin houdt het kabinet vast aan het naar voren halen van de stikstofreductiedoelen naar 2030.

In de aanpak wil het kabinet eerst aan de slag met de grootste uitstoters. Deze bedrijven krijgen de mogelijkheid om de stikstofuitstoot aanzienlijk terug te brengen door hun bedrijfsvoering te verduurzamen, te verplaatsen of te stoppen. Doel is om tot een forse reductie te komen van de stikstofneerslag van ongeveer 100 mol per hectare per jaar.

Vanwege de grote impact op deze (familie)bedrijven biedt de overheid ondersteuning bij deze transitietrajecten. Er komt onder meer een website waarop ondernemers een goede indicatie kunnen krijgen of zij met hun bedrijf vallen onder de piekbelasters en van welke regelingen zij gebruik kunnen maken.

Afstemming regelingen

Hoe de regelingen die boeren moeten verleiden mee te doen met de transitie er precies uitzien, is nog niet duidelijk. Over de afstemming is het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nog steeds in gesprek met provincies en gemeenten, betrokken sectoren en de Europese Commissie. Een eerdere opkoopregeling kreeg van Brussel geen groen licht.

Het ministerie gaat medewerkers opleiden die boeren en bedrijven kunnen begeleiden in het maken keuzes. In april start die aanpak. Ondernemers krijgen ook de mogelijkheid om met de overheid in gesprek te gaan en een bedrijfsadviseur in te schakelen. Op deze manier wil de overheid recht doen aan het belang van de ondernemers die versneld worden gevraagd om een keuze te maken.

Ruimte voor PAS-melders

De forse reductie van 100 mol per hectare is niet alleen gericht op natuurherstel, maar moet ook sneller ruimte beschikbaar maken voor de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders. Om deze ondernemers die door de stikstofuitspraak in problemen zijn gekomen te helpen, is vrijdag officieel het besluit getekend voor de oprichting van een schadeloket. PAS-melders die door onontkoombare handhaving financiële schade oplopen, kunnen daar straks terecht voor een schadevergoeding.

Het kabinet wil dat de reductiedoelen in 2030 worden gehaald. Er wordt gewerkt aan een wet om deze doelen naar voren te halen van 2035 naar 2030. Er zijn twee ijkmomenten, in 2025 en 2028, onder meer om te zien of er om dwingende redenen meer tijd nodig is om doelen te kunnen halen. Het wetsvoorstel ligt vanaf begin volgende week ter consultatie.

Industrie en mobiliteit

Ook benadrukt het kabinet dat niet alleen de landbouw, maar ook de sectoren industrie en mobiliteit een bijdrage moeten leveren aan de stikstofreductie. Dit betekent dat de landbouw de emissie van NH3 met 41 procent moet terugbrengen in 2030 ten opzichte van 2019. De sector mobiliteit moet de uitstoot van stikstofoxide (NOx) met 25 procent terugbrengen en de industrie met 38 procent.

Het is overigens de vraag of nieuwe maatregelen nodig zijn om de doelstellingen voor verkeer en industrie te halen. Die sectoren moeten al vergroenen om het klimaat te sparen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Minder uitstoot van CO2 en fijnstof gaat meestal hand in hand met minder stikstof, is de verwachting.

Verder herhaalt het kabinet de belofte om te onderzoeken of er alternatieven voor de Kritische Depositiewaarde (KDW). De KDW is de grens waarboven het risico bestaat dat de kwaliteit van een leefgebied voor planten en dieren wordt aangetast door stikstofneerslag.