Joris Baecke: 'Met ruimte kan sector handschoen oppakken'

Zomaar wat conclusies die maandag werden getrokken in Den Bosch, waar op initiatief van ZLTO, BAJK en ZAJK een dialoogbijeenkomst plaatsvond, waar boeren, Tweede Kamerleden en provinciale politici met elkaar in gesprek gingen. Doel van de organisatoren: met elkaar zoeken naar wat er wel kan.

Namens de Tweede Kamer waren Thom van Campen (VVD), Pieter Grinwis (ChristenUnie), Derk Jan Eppink (JA21), Derk Boswijk (CDA) en Caroline van der Plas (BBB) aanwezig. Laatstgenoemde moest wegens andere verplichtingen eerder vertrekken. De rest ging het gesprek aan met jonge boeren. Over innovaties bijvoorbeeld.

Innovatie mag geen vies woord worden, zegt Grinwis. 'Dat is zeker deel van de oplossing. Ik hoop dat we ondernemers aan het stuur gaan zetten. Daar is stikstof mee te reduceren.' Van Campen stelt dat de toepassing van innovaties moet worden versneld. 'Bijvoorbeeld de Lely Sphere kan een grote bijdrage leveren aan stikstofreductie. Het is aan de overheid om te zorgen voor spelregels die niet tussentijds veranderen.'

Goede balans

Tegelijkertijd moet ook de agrarische sector beseffen dat er meer opgaven zijn, zegt de VVD'er. 'De landbouw mag niet worden verdrongen, maar mensen willen ook wonen en werken. Het gaat om een goede balans.'

Boswijk vindt dat de rijksoverheid moet gaan leveren, bijvoorbeeld door agrarisch natuurbeheer voor lange periodes passend te belonen. Eppink pleit voor betere wetgeving. 'Een wet moet uitvoerbaar zijn. Maar meestal worden wetten steeds strenger. Nederland wil graag het beste jongetje van de klas zijn.'

Als voorbeeld noemt Eppink de nieuwe stikstofwet, waarin de gestelde doelen niet in 2035, maar in 2030 moeten zijn gehaald. 'Dan geef je onvoldoende tijd en kunnen ondernemers ook niet investeren.'

Hoop niet verliezen

Grinwis maakt zich zorgen of er genoeg jonge boeren blijven opstaan. 'Ik spreek te veel boeren die zeggen dat hun kind het bedrijf misschien maar beter niet kan overnemen. Ze moeten in deze tijd de hoop niet verliezen.'

Toch is dat laatste af en toe best lastig, blijkt uit de verhalen van boeren Hubrecht Janse, Marije van Velthoven, Anton Bartelen en Annemarie de Ceuster die met de Tweede Kamerleden in gesprek gingen.

Van Velthoven, melkveehouder in Leende: 'Ik krijg de kans niet om te ondernemen. Ons bedrijf zit dicht bij een Natura 2000-gebied. Door alle onzekerheid krijg ik geen lening van de banken. Nog voordat de kans voor mij als jonge ondernemer in de lucht hangt, is die alweer gevlogen.'

Beschermde status

Bartelen somt op wat er allemaal van boeren wordt verwacht. 'Wij als jonge boeren zijn straks voedselmakers, energieleveranciers en groenbeheerders.' Hij pleit voor een beschermde status van landbouwgrond. 'Het lijkt wel alsof landbouwgrond in dit land wordt gezien als onbestemde grond.'

ZLTO-vicevoorzitter Joris Baecke vatte de discussie aan het eind van de dag goed samen. 'Als sector pakken we de handschoen op. We duiken niet weg voor de uitdaging. We moeten blijven verduurzamen, maar dan moeten we zuinig zijn op goede landbouwgrond en ruimte krijgen om te investeren. Het beleid van de overheid moet meebewegen met wat we kunnen.'