'Maak nieuwe verdienmodellen concreet'

Voldoende areaal, weerbare teeltsystemen en voldoende zoetwater zijn onze speerpunten. Maar daarboven staat met stip het verdienvermogen van onze telers. We verbouwen gewassen om economisch rendement te draaien. Maar ook het vastleggen van koolstof, het beheren van het landschap of het vasthouden van water moet rendabel zijn. Kortom, als de teler met zijn of haar activiteiten geen redelijk inkomen kan verdienen, dan kan er ook niet worden geïnvesteerd in de productie van nieuwe gewassen of diensten.

Vanuit de maatschappij, maar ook vanuit de markt is er een toenemende vraag naar nieuwe producten en diensten, zoals vezelgewassen voor de bouw, plantaardig eiwit als vervanging van dierlijk eiwit of van eiwit uit Verweggistan of onderhoud van landschapselementen. Daar heb ik niets op tegen, maar wat is dan het verdienmodel?

In de praktijk gaat het vaak over een minimaal saldo met de belofte dat dit snel hoger wordt als er maar betere rassen komen of als de markt eerst maar wordt ontwikkeld of als men maar bereid is om voor koolstofvastlegging te betalen. De belofte voor een goed verdienmodel hangt dus in de lucht.

Wat hier volgens mij fout gaat, is dat eerst wordt bepaald wat een product of dienst mag kosten, vervolgens alle schakels in de keten hun rendement bepalen en onder de streep het bedrag overblijft waarvoor de teler het mag telen, met alle duurzaamheidseisen en- kosten erbij. Te vaak is dit een graansaldo met een plusje, maar dat vind ik geen economisch perspectief.

Wat mij betreft gaan we de berekening omgekeerd maken. Welk inkomen hebben wij nodig uit een bouwplan? Daarna bepalen we de kosten van het bouwplan, inclusief de toekomstige kosten voor extensivering en verdere verduurzaming. Dat levert vervolgens een opbrengstprijs per kilo of per hectare op. De keten kan daar voor alle schakels een rendement op zetten en dat resulteert in de prijs die het product of de dienst moet opleveren.

Vervolgens maken we ook afspraken dat voor een x-aantal jaar het betreffende product niet uit het buitenland wordt gehaald voor een lagere prijs. Een gelijk speelveld in de Europese Unie zou natuurlijk nog veel beter zijn. Ik ben benieuwd hoe deze berekeningen er voor nieuwe ketens en diensten uit gaat zien.