'Oude gruttostand komt niet terug'

Het is de bedoeling om de bedroevend lage stand van de grutto in het Groene Hart weer omhoog te brengen. Hiervoor heeft Staatsbosbeheer 134 hectare weiland aan de Prinsendijk langs de A12 bij Driebruggen aangekocht. Hier wordt het waterpeil verhoogd en worden plasdrasgebieden gevormd. Hierdoor zullen insecten en wormen beter bereikbaar worden voor de grutto.

De grutto is enkele jaren geleden gekozen tot de belangrijkste weidevogel van Nederland. Ooit kwamen er nergens ter wereld zoveel grutto's voor als in het Groene Hart. De stand is hier nu gedecimeerd. Door het leefgebied te verbeteren, zal theoretisch deze stand weer verbeteren. De oude stand is onmogelijk te halen. De belangrijkste reden voor de teruggang van de weidevogels mag niet worden genoemd. Men geeft liever de boeren de schuld.

Lief, schattig en aaibaar

De werkelijke boosdoener is de vos. Dit roofdier ziet er lief, schattig en aaibaar uit en wordt graag gezien. Dat het een enorme killer is, wil men niet horen, ook bij Staatsbosbeheer niet. Dertig tot veertig jaar geleden kwam er geen enkele vos voor in het Groene Hart. Als er een vos het gebied binnenkwam, dan werd dit gemeld en schoten jagers hem af. Hierdoor bleef de weidevogelstand groot en veilig.

Dat de genoemde doelstelling niet kan worden gehaald, weet Staatsbosbeheer. Het niet meer afschieten van de vos heeft een enorm verzwegen probleem veroorzaakt. Een vriend van mij die eenden als hobby houdt, heeft in twee jaar tijd twaalf vossen gevangen en nog raakt hij dieren kwijt. Andere hobbykippenhouders hebben de vos op bezoek gehad. Alle in het hok aanwezige kippen werden gedood. Slechts één kip werd meegenomen. Waarom verzwijgt Staatsbosbeheer dit probleem?

Het kan anders. Op een eiland in de Nieuwkoopse Plassen heeft zich een kolonie lepelaars gevestigd. Dit is mogelijk omdat het gebied door breed water is omgeven dat onbereikbaar is voor de vos.

Nieuwe vijanden

De weidevogels hebben er de laatste 25 jaar veel vijanden bij gekregen als de buizerd, de havik, de ooievaar, de sperwer, de ekster en de kraai. Deze vogels roven eieren en vooral weidevogelpullen. Vroeger zorgden plattelanders dat deze roofvogels en vossen binnen beheersbare aantallen werden gehouden.

Nu zijn het vooral stedelingen – romantisch, maar niet praktisch – die de controle op het platteland hebben overgenomen, maar de kennis missen. Dieren mogen niet meer worden gedood, omdat ze gelijkgeschakeld worden met mensen.

Boze vrijwilligers

Vrijwilligers die aan nestbescherming doen, raken gefrustreerd omdat boeren de geplaatste nestbescherming bij het maaien netjes omzeilen, waardoor de rovers een aanwijzing krijgen. Soms zijn vrijwilligers hierom zo boos dat ze een boom met een roofvogelnest omzagen, omdat ze dagen voor niets hebben gewerkt. Ik heb hier begrip voor.

Roofvogels hebben alle ruimte gekregen, terwijl weidevogels er een toegenomen aantal vijanden bij hebben gekregen. De vos is zijn enige vijand – de mens – kwijtgeraakt. Er mag niet meer op worden gejaagd. De boeren krijgen steeds de schuld. Hoelang zal het bij ongewijzigd beleid duren, voordat weidevogels als de kievit en grutto op de rode lijst worden geplaatst?