WUR: uienteelt kan zonder Vydate

Onderzoekers van de WUR hebben in opdracht van het ketenproject 'Uireka' de mogelijkheden van alternatieven voor Vydate in de uienteelt op een rij gezet. Daarbij is vooral gekeken naar de beheersing van plantparasitaire aaltjes en ook naar de bestrijding van enkele plaaginsecten.

Onderzoeker Leendert Molendijk gaf dinsdag tijdens de Themadag Uien van Landbouwbeurs Noord- en Centraal-Nederland in het Flevolandse Dronten een toelichting op de bevindingen van de WUR. Op basis van informatie van toelatingshouder Corteva verwacht Molendijk dat Vydate komend teeltseizoen nog beschikbaar is. 'Maar vanaf 2024 zijn de vooruitzichten niet gunstig. De verwachting is dat vanwege aanvullende eisen de toelating dan komt te vervallen.'

Overigens gaat de onderzoeker ervan uit dat Nederlandse uientelers zich prima kunnen redden zonder Vydate. 'We zijn wel vaker belangrijke middelen kwijtgeraakt en vinden elke keer weer oplossingen. De teelt in ons land is van een hoog niveau. We hebben slimme telers die hiermee kunnen omgaan. Uiteindelijk kan dit zelfs gunstig zijn voor onze concurrentiepositie.'

Geen een-op-een vervanging

Voor de insectenbestrijding in uien biedt Vydate toegediend als granulaat bij het zaaien vooral bescherming tegen bonenvlieg en uienvlieg in de eerste zes weken van het teeltseizoen. Voor trips heeft deze behandeling volgens Molendijk nauwelijks effect. 'Voor bonenvlieg en uienvlieg zijn er wel alternatieven, maar is er geen een-op-een vervanging van Vydate. Telers moeten vooral de oplossing zoeken in de geïntegreerde aanpak.'

Geïntegreerd is ook het sleutelwoord als het gaat om de bestrijding van aaltjes in uien zonder Vydate. Het effect van het biologische middel Nemguard is voorlopig nog onduidelijk, vindt de onderzoeker. 'Er zijn wel claims voor een bepaalde werking tegen aaltjessoorten, alleen ontbreekt het nog aan sluitend onderzoek om dat afdoende te controleren. We hebben nog kritische vragen voor de toelatingshouder.'

Geïntegreerde aanpak van aaltjes ofwel nematoden is wat Molendijk betreft onderdeel van Integrated Crop Management. Dat is gebaseerd op de volgende pijlers: bouwplan, rassenkeuze en teeltwijze, scouting en bemonstering, bodembeheer en gerichte bestrijding. 'Voor de aanpak van aaltjes moeten telers een integraal plan maken steeds uitgaande van het aaltjesschema. Daarin staat ook voor uien vermeld welke aaltjes de meeste schade geven.'

Gevoelige voorvruchten vermijden

Als voorbeelden van mogelijkheden om nematoden geïntegreerd te beheersen in uien begint de onderzoeker met de wortelknobbelaaltjes. 'Meloidogyne hapla komt vooral voor in noordelijke teeltgebieden. Als uit bemonstering blijkt dat dit aaltje in de bodem zit, dan kan een monocotyle voorvrucht zoals granen helpen om de druk te verminderen. Bij M.chitwoodi, M.fallax en M.naasi moeten ze juist grassen of andere gevoelige voorvruchten vermijden.'

Voor stengelaaltjes lijkt vooralsnog inundatie de enige oplossing voor een effectieve bestrijding en dat geldt eigenlijk ook voor M.chitwoodi en M.fallax. Vrijlevende aaltjes zoals trichodoriden vermeerderen veel op grassen en voor de beheersing is het goed om de grondwaterstand te verlagen. De schade van het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans is goed te beperken met de teelt tagetes in een rotatie, meldt Molendijk.

'Uiteindelijk zijn dit slechts enkele van de vele maatregelen die uientelers kunnen nemen. Voor meer informatie over de mogelijkheden om Vydate te vervangen zijn verschillende beslissingsondersteunende systemen beschikbaar. Zij bieden houvast voor een geïntegreerd plan van aanpak om aaltjes te bestrijden en houden daarbij ook rekening met bodemschimmels', verklaart de onderzoeker.