Overijssel wil 5 miljard van Rijk voor transitie landelijk gebied

Nieuws Politiek Tienke Wouda 04 jan 2023 om 16:53uur

Provincie Overijssel verwacht 2 miljard euro van het Rijk nodig te hebben voor de opkoop en het extensiveren van veehouderijen om onder andere de stikstofuitstoot te verminderen. Eenzelfde bedrag vraagt ze voor de gebiedsgerichte opgave voor natuur, water en klimaat. Voor de uitvoering van het totale Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) wil Overijssel 5 miljard euro van het Rijk. Dat blijkt uit de startversie van het PPLG.

Overijssel+wil+5+miljard+van+Rijk+voor+transitie+landelijk+gebied

Overijssel is een van de eerste provincies die de startversie van het PPLG hebben vastgesteld. Alle provincies moeten uiterlijk op 1 juli van het Rijk met een plan komen voor de aanpak van natuur, water en klimaat.

De provincie steekt met het PPLG in op drie doelen. Natuurherstel, een robuust watersysteem en minder emissies van broeikasgassen, het behoud en de versterking van de sociaal-economische kwaliteit van het platteland en het realiseren van een toekomstbestendig perspectief voor de landbouw. Deze drie doelen zijn voor Overijssel onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Hierin stelt de provincie dan ook duidelijke voorwaarden aan het Rijk: het is alles of niets.

90 procent blijft landbouwareaal

De provincie verwacht dat ongeveer 90 procent, oftewel 180.000 hectare, van het huidige agrarisch areaal in eigendom of beheer van de agrarische sector zal zijn of blijven. Een derde zal natuurinclusief of extensief worden, een derde een tussenvorm, en een derde zal nog gebruikt worden voor hoogproductieve landbouw.

Overijssel wil boeren perspectief bieden door te werken met een maatwerkaanpak met grofweg drie hoofdkeuzes: doorgaan, aanpassen of afbouwen. De provincie gaat uit van een krimp van de veestapel met 25 tot 30 procent, doordat bedrijven stoppen of extensiever worden. Jaarlijks stopt zo'n 3 tot 4 procent van de boeren.

De provincie verwacht dat met een meer grondgebonden melkveehouderij op zo'n 120.000 tot 130.000 hectare aan ongeveer een kwart van de ammoniakopgave wordt voldaan. Door de realisatie van gebiedsgerichte opgaven voor water, natuur en klimaat in bijvoorbeeld veen- en bosgebieden in samenhang met extensieve veehouderij hoopt Overijssel 33 tot 36 procent van de ammoniakopgave te verwezenlijken. Het nemen van bedrijfsgerichte maatregelen voor alle sectoren zal zorgen voor 35 tot 45 procent van het realiseren van de opgave volgens ramingen van de provincie.

• Lees ook: Overijssel compenseert PAS-melders met bemestingsverbod

Met het PPLG kijkt de provincie niet alleen naar natuur-, water- en klimaatdoelen, maar wil zij ook investeren in werkgelegenheid, voorzieningen en de sociale binding tussen Overijsselaars op het platteland. Dat is volgens het provinciebestuur cruciaal voor de leefbaarheid, het toekomstperspectief en daarmee het draagvlak bij inwoners en ondernemers.

Fonds landschapselementen

Concreet betekent dit dat Overijssel van het Rijk verwacht dat naast voldoende tijd voor deze ingrijpende en complexe gebiedsprocessen, ruimte voor gebiedsgericht maatwerk er een fonds komt om langjarige vergoedingen voor het beheer van bijvoorbeeld landschapselementen te kunnen verstrekken aan boeren.

Natuur- en landbouwgedeputeerde Gert Harm ten Bolscher (SGP) benadrukt dat Overijssel de tijd vraagt voor realisering van het PPLG. 'De opgaven zijn ingrijpend en complex. Dat vereist een zorgvuldig proces, want we hebben geen herkansing. Zo snel mogelijk beginnen in gebieden waar nu al plannen worden gemaakt en een zorgvuldig proces in gebieden waar het erg ingewikkeld is.'

Belang inwoners centraal

Bij de uitwerking staat het belang van inwoners en (agrarisch) ondernemers centraal, stelt Ten Bolscher. 'Het bieden van duurzaam en langjarig toekomstperspectief aan agrarisch ondernemers is onlosmakelijk verbonden aan onze doelen binnen het PPLG. Boeren zorgen niet alleen voor ons voedsel, ze spelen ook een belangrijke rol in het beheer van ons landschap en binnen de sociale structuren in dorpen en gemeenschappen.'

De ?@ProvOverijssel? werkt samen met boeren en alle andere betrokkenen aan een leefbaar landelijk gebied. Herstel van natuur, duurzame landbouw/voedselproductie en sociaal-economisch perspectief voor de regio zijn onlosmakelijk verbonden doelen 1/3 https://t.co/ILSMmvLxTW
— Eddy van Hijum (@vanHijum) January 4, 2023

Het helpt volgens Ten Bolscher niet dat het kabinet de randvoorwaarden en kaders van het NPLG nog niet heeft ingevuld. 'Deze voorwaarden en kaders zijn cruciaal voor boeren om hun bedrijfsvoering daarop aan te passen. Het Landbouwakkoord moet er dan ook zo snel mogelijk komen. Want het gaat misschien nog wel meer om een verandering voor de hele maatschappij, bijvoorbeeld hoe we onze voedselproductie waarderen, maar ook of we als maatschappij bereid zijn om boeren te betalen voor het leveren van maatschappelijke diensten.'

De provincie stelde eerder al randvoorwaarden aan het Rijk om alle partners aan tafel te krijgen voor verdere uitwerking van het PPLG, zoals het op korte termijn oplossen van de PAS-problematiek.

Het ministerie van LNV toetst deze maand de eerste versie van het PPLG Overijssel. Daarna volgt een verdere uitwerking. Het kabinet liet een jaar geleden weten 25 miljard euro uit te trekken voor de transitie van de landbouw.