Minder bedrijven preventief geruimd rond Lunteren

Na de uitbraak met hoogpathogene vogelgriep in Lunteren op 21 oktober was het doel om de zeven pluimveebedrijven binnen de 1 kilometerzone preventief te ruimen om daarmee het risico op verdere verspreidin[g van de vogelgriep te voorkomen.

Uit de kamerbrief van Adema blijkt dat de twee dichtsbijzijnde pluimveebedrijven, een bedrijf met 160.000 vleeskuikens en een kleine locaite met 700 hennen op 24 en 25 oktober zijn geruimd. Eerder lukte niet omdat eerst de besmette bedrijven in Heythuysen en Hedel geruimd moesten worden.

Bezwaar tegen ruimen

Toen de andere bedrijven preventief geruimd zouden gaan worden bleek dat twee pluimveehouders hiertegen inmiddels bezwaar hadden aangetekend bij de voorzieningenrechter van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). De pluimveehouders zijn niet tegen preventief ruimen indien dit noodzakelijk is. Er waren echter inmiddels al zes dagen verstreken en de dieren vertoonden bij visuele inspectie geen ziekteverschijnselen. Ook waren monsters van een van de bedrijven negatief getest op vogelgriep.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het opleggen van een maatregel om pluimvee preventief te doden een ingrijpende en vergaande maatregel is. Een dergelijke maatregel kan noodzakelijk zijn om verdere verspreiding van dierziekten binnen de pluimveesector te voorkomen. Dan ligt het wel in de rede dat de maatregel zo snel mogelijk wordt uitgevoerd, langer wachten met het uitvoeren maakt de maatregel minder effectief zijn en lastiger te verteren voor de betrokken pluimveehouders.

Bij de zittig van het college werd door twee dierenartsen van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit oegelicht dat een visuele inspectie niet voldoende is om te concluderen dat vogelgriep afweziig is en dat voor vogelgriep binnen een koppel een incubatietijd van ongeveer negen dagen geldt. Dat betekent dat er op dit moment (de uitspraak van de voorzieningenrechter was op 27 oktober) nog een risico bestond dat het pluimvee van de pluimveehouders besmet was met vogelgriep.

Bij de uitspraak gaat de voorzieningenrechter uit van deze incubatietijd van negen dagen, waar internationaal zelfs rekening wordt gehouden met een incubatietijd van 14 dagen. Het Nederlandse referentielaboratorium heeft echter een periode van negen dagen berekend aan de hand van de in Nederland verzamelde gegevens bij uitbraken van vogelgriep.

De voorzieningenechter stelt dat gezien het grote belang van een verdere verspreiding van vogelgriep de preventie ruiming door kan gaan. Dat moet dan wel binnen de 9 dagen na de uitbraak zijn. De voorzieningrechter stelde daarom dat de ruimingen voor 29 oktober 22.00 uur moesten plaatsvinden.

Te weinig tijd voor alle preventieve ruimingen

Volgens Adema hadden tot het moment van 29 oktober 22.00 uur nog twee bedrijven het dichtste bij het besmette bedrijf geruimd kunnen worden. Daarbij meldt Adema in de brief dat een beperkte beschikbaarheid van CO2 een rol speelt. De voorzieningenrechter gaf echter ook aan dat de dieren niet alleen gedood moeten zijn, maar dat alle werkzaamheden afgerond moeten zijn, dus tot en met het reinigen en ontsmetten. Mede daarom zou het niet zijn gelukt om alle vijf de bedrijven in twee dagen te ruimen.

De minster stelt dat de situatie die nu is ontstaan nieuw is en nog niet eerder voorgekomen. Naarmate er meer dagen van de bedrijfsincubatietijd zijn verstreken neemt de kans dat een bedrijf besmet wordt af. Echter deze kans is nog steeds niet nul. Idealiter zou Adema, om een besluit over deze situatie te nemen, aan deskundigen vragen het risico zo veel mogelijk te kwantificeren. Dit is echter in de resterende tijd tot zaterdagavond niet meer mogelijk.

Daarom heeft Adema besloten om, op basis van de kennis die er nu is, de bedrijven in de 1 kilometer zone van Lunteren niet meer preventief te ruimen. Door de relatief lange periode tussen de ruiming van het bronbedrijf en nog uit te voeren preventieve ruimingen is de toegevoegde waarde van het preventief ruimen in deze situatie, waarschijnlijk beperkt. Dit ook in het licht van de intrinsieke waarde van het dier en het beleid om waar mogelijk zo min mogelijk dieren te ruimen.

Beleid wijzigt niet

De minister benadrukt dat het gaat om een specifieke situatie door een samenloop van omstandigheden. Het is geen aanleiding om het beleid voor preventief ruimen te herzien. Wel zal deze casus worden voorgelegd aan deskundigen om te kijken of hiermee meer wetenschappelijke zekerheid is te krijgen voor dit soort situaties.