Project rond fossiel- en emissievrij telen KAS2030 actueler dan ooit
Glastuinders willen verder met de energietransitie. Maar het doen van investeringen vraagt nu flink wat lef. Kennisdeling en inspiratie zijn nodig om mogelijkheden te blijven zien. Daarmee is het project KAS2030 actueler dan ooit.
De 'Kas zonder Gas' van Maurice van der Hoorn was voor velen een voorbeeldbedrijf: de eerste kas in Nederland zonder gasaansluiting. Een bedrijf met perspectief, werd gezegd. Toch is het recent failliet verklaard. Een gevolg van de gestegen stroomprijzen.
Het is een perfect voorbeeld van de tweestrijd waar de glastuinbouw mee te maken heeft. Enerzijds is er de wil om verder te gaan met de energietransitie en te verduurzamen, anderzijds is het gewoonweg niet mogelijk om de gevraagde investeringen te doen.
'De glastuinbouw is altijd het braafste jongetje van de klas geweest voor wat betreft het reduceren van het energieverbruik. Er is al veel werk verzet in de weg naar een sector zonder fossiele brandstoffen. Het is jammer dat dit nu tot stilstand dreigt te komen', geeft Frank Kempkes van Wageningen University & Research (WUR) aan.
Wij willen met zo min mogelijk energie een succesvolle teelt opzetten
Kempkes is een van de onderzoekers die meewerkt aan het project KAS2030. Dit is een demonstratiekas in Bleiswijk waar de mogelijkheden en uitdagingen van fossiel- en emissievrij telen worden onderzocht.
Groene stroom beperkt
De makkelijkste oplossing is om een dikke elektriciteitskabel in de kas te verwerken en de groene energie op te kopen, grapt Kempkes. 'Dan ben je klaar. Maar het grote probleem is dat groene stroom beperkt beschikbaar is. En de beschikbaarheid daarvan is ook niet zo vanzelfsprekend als bij fossiele brandstoffen. Kortom: onze taak is te onderzoeken hoe we met zo min mogelijk energie een succesvolle teelt kunnen opzetten.'
KAS2030 maakt gebruik van een standaard kasontwerp. Het verschil zit vooral in de gebruikte technieken. 'We hebben gekozen voor technologieën waarvan wij denken dat ze belangrijk zijn bij het minimaliseren van het absolute energieverbruik', licht Kempkes toe. Isolatie is daarin de eerste stap.
'We maken in de kas standaard gebruik van drie schermen en zijn momenteel bezig met het vierde en vijfde scherm. Zo kunnen we de isolatiegraad maximaliseren', aldus de WUR-onderzoeker.
Kempkes benadrukt dat vocht een probleem kan worden. 'Maar dit is een kwestie van omdenken. We proberen winst te behalen uit dat vocht. Wat wij bijvoorbeeld doen, is actief ontvochtigen door middel van condenseren. Daarmee drijven we onze warmtepomp vervolgens aan.'
Een tweede aandachtspunt is experimenteren met belichting. In de kas wordt gebruik gemaakt van ledsystemen. Dat is al een hele besparing op zich, stelt Kempkes. 'We hebben vier afdelingen met vier teelten: aardbei, freesia, gerbera en potanthurium. Elke teelt hebben we geanalyseerd en aangepast.'
Een conclusie die Kempkes trekt, is dat het belangrijk is om belichting op het juiste moment te gebruiken en niet aan te laten staan onder het mom van meer is beter.
'We hebben in het eerste winterteeltjaar van freesia veel belicht en een hogere temperatuur aangehouden. Dit kwam terug in een snelle teelt, maar niet genoeg in de productie en kwaliteit. Daarom hebben we het jaar erop de lichtsom teruggebracht naar de vraag van de plant, gerelateerd aan het ontwikkelstadium van de freesia. Dat bleek veel effectiever', aldus Kempkes.
In alle teelten zijn de lampen de grootste energieverbruikers, stelt de WUR-onderzoeker. 'Ledlampen geven flink wat warmte af, dus proberen we de lampwarmte zo efficiënt mogelijk in te zetten. Zo kunnen we ook de kas verwarmen.'
Bij potanthurium zijn de grenzen daarin behoorlijk opgezocht. In de kas werd de daglengte in het belichtingsseizoen te veel opgerekt, richting de vijftien uur. Daardoor ging de bladkwaliteit drastisch omlaag.
'Inmiddels zijn we teruggezakt naar een daglengte van zo'n twaalf uur, wat meer op de natuurlijke habitat lijkt. De plantkwaliteit is nu uitstekend.' Volgens Kempkes draait het om dit soort kleine stapjes. 'Daar kom je mee verder en kun je op doorbouwen.'
Met de demonstratiekas wordt ook geprobeerd oplossingen te vinden voor de energiecrisis. 'Investeren is lastig. Vooral de winterteelten lijden daaronder. Daarom starten we binnenkort met een onderzoek naar de afwisseling van paprikateelt en potplanten', laat Kempkes weten. 'In de winter heb je dan potplanten en in maart maak je de overstap naar paprika's.'
Gok wagen
Volgens de onderzoeker is het interessant om te kijken wat een korte zomerteelt van paprika's met de opbrengst en kosten doet. 'Maar met deze aanpak willen we ook laten zien dat er meer wegen naar Rome leiden. Al beseffen we ons ook dat ondernemers deze gok niet zomaar kunnen wagen. Daarom doe wij het. Wie weet pakt het productie- en kostentechnisch heel goed uit.'
Inspireren, dat is ook een van de doelen van KAS2030. Niet alleen op het gebied van energie, maar ook als het gaat om water en gewasbescherming. 'Alle teelten worden begeleid door telers om zo de discussie aan te gaan waar verbeteringen mogelijk zijn. Dat levert ook altijd weer interessante onderzoeksvragen op.'
Voor de toekomst hoopt Kempkes dat glastuinders genoeg vet op de botten houden om te kunnen investeren. 'Natuurlijk is het logisch dat veel tuinders aangeven 'koud' te gaan in de winter. Afzettechnisch zijn de gevolgen daarvan moeilijk te overzien. Ik hoop daarom dat wat wij in de demonstratiekas doen, genoeg inspiratie geeft om toch door te gaan. Er is nog zoveel mogelijk.'
Demonstratiekas in 2019 in gebruik genomen
Om klimaatverandering tegen te gaan, moet de uitstoot van broeikasgassen omlaag. Dat geldt ook voor de uitstoot vanuit de glastuinbouw. De ambitie is dat de sector in 2040 zonder fossiele energie produceert. Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma waarmee de glastuinbouw de doelen rond energiebesparing en CO2-uitstoot binnen bereik wil brengen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland trekken hierin samen op. Om een versnelling te realiseren in de energietransitie, is in april 2019 de demonstratiekas in het Zuid-Hollandse Bleiswijk in gebruik genomen. De genoemde teelten worden in afdelingen van 350 vierkante meter uitgevoerd. KAS2030 wordt door het programma Kas als Energiebron gefinancierd. Daarbij zijn de doelen uitgebreid met het toewerken naar een nulemissie van water en mineralen en gewasbeschermingsmiddelen.Bekijk meer over:
Lees ook
Laatste nieuws
Nieuwste video's
Kennispartners
Meest gelezen
Nieuw op MechanisatieMarkt.nl
-
Kuhn Ploeg Vari Master (RL) #28242
Gebruikt, P.O.A.
-
Fendt 309 CA
1998, P.O.A.
-
John Deere Tractor, compact 2026R (HG) #27680
Gebruikt, € 28.300
-
Mercedes 814 bj. 1987 vrachtwagen
1987, P.O.A.
Vacatures
Projectmedewerker BoerenNetwerk - Zet je in voor natuurinclusieve landbouw!
Wij.land - Abcoude (De Ronde Venen)
Onderzoeksassistent maisteelt
Wageningen University & Research - Lelystad
Docent veehouderij
Landstede MBO - Raalte
Meewerkend bedrijfsleider (m/v) op een modern en ondernemend melkschapenbedrijf
ATT Agro - Den Burg, Texel
Bestuurslid met voorzitterskwaliteiten
Coöperatie Natuurrijk Limburg - NL
Weer
-
Vrijdag6° / -2°85 %
-
Zaterdag4° / 0°90 %
-
Zondag15° / 6°85 %