Vogelgriepexpert Nancy Beerens verwacht zwaar seizoen

Beerens uitte haar zorgen tijdens de presentatie van de proef met drie vogelgriepvaccins die in de High Containment unit van WBVR in Lelystad is gestart. Komend vogelgriepseizoen, dat officieel start per 1 oktober, heeft de pluimveesector dus mogelijk te maken met meerdere vogelgrieptypen.

Het huidige H5N1-vogelgrieptype heeft de zomer overleefd door over te gaan van trekvogels op andere vogelsoorten als grote sterns, meeuwen, maar ook bijvoorbeeld ooievaars. En doorgaans komt er dan met een nieuwe vogeltrek een virustype bij.

Het is daarbij wel lastig dat er nog geen gegevens over mogelijke vogelgrieptypen vanuit Rusland zijn. De vogels die in de winter naar Nederland komen, zijn voor een groot deel afkomstig uit Siberië. Doorgaans krijgt WBVR vooraf wel gegevens van de virustypen, maar dat is dit jaar vanwege het politiek conflict met Rusland niet het geval. Nu is het dus volgens Beerens wachten op informatie vanuit andere landen waar de vogels worden gevonden.

Bioveiligheid nog belangrijker

Een goede bioveiligheid op de pluimveebedrijven is dus nog belangrijker dan het al was. Uit het onderzoek dat door Francisca Velkers van Universiteit Utrecht en Armin Elbers van WBVR is uitgevoerd bij door vogelgriep getroffen bedrijven is geen algemene zwakke schakel te vinden, waardoor de besmetting de bedrijven binnenkwam.

Bedrijfsspecifieke verbeterpunten zijn er wel altijd te vinden. Velkers raadt ieder pluimveebedrijf dan ook aan om te zorgen voor een eigen bioveiligheidsplan dat goed past bij de bedrijfssituatie. Wel geeft ze adviezen die voor ieder bedrijf gelden.

Het is duidelijk dat pluimvee besmet raakt doordat op de een of andere manier besmette mest van wilde vogels het bedrijf binnenkomt. Versleping tussen bedrijven is de laatste jaren in Nederland niet voor gekomen, alleen bij enkele gevallen zou dit de oorzaak kunnen zijn.

Insleep voorkomen

Om insleep te voorkomen, is een schoon verhard erf zonder waterplassen rondom de stallen nodig en een indeling in zones zodat duidelijk is waar het schone en vuile deel is. 'Voorkom daarbij zoveel mogelijk kruisend verkeer en zorg voor reiniging en desinfectie wanneer deze zones wel worden gepasseerd.'

Aanpak van ongedierte is volgens haar essentieel, omdat die het virus mee naar binnen kunnen nemen. 'Maar ook de eigen honden of katten mogen niet dicht bij de stallen komen, omdat deze ook vaak in omringende weilanden lopen. En een goede hygiënesluis en altijd douchen moet.'

Luchtinlaat punt van aandacht

De luchtinlaat is een punt van zorg. Besmette mest kan op het dak vallen en bij regen dan mogelijk in de luchtinlaat terechtkomen. Regenwaterafvoer is daarom noodzaak en die afvoer mag dan niet op het erf terechtkomen, maar moet ondergronds worden afgevoerd.

Bij bijzondere omstandigheden kunnen verder mogelijk besmette veertjes, stukjes vegetatie of modder bij de luchtinlaat van de stal terechtkomen. Bijvoorbeeld als er harde wind op de luchtinlaat staat, tijdens oogstwerkzaamheden of bijvoorbeeld door baggeractiviteiten.

Daarom is het volgens Velkers van belang om goede afspraken te maken met de buren over de werkzaamheden. Zodat ze bijvoorbeeld alleen plaatsvinden als het niet hard waait en de wind niet richting de stal staat. Om binnenwaaien te voorkomen, kunnen winddrukkappen die rechtstreekse winddruk op de stal beperken en het plaatsen van windbreekgaas is aan te raden.

Geen wilde vogels dichtbij de stal

Verder is het van belang om te voorkomen dat wilde vogels dichtbij de stal komen, zodat er ook geen mest op het erf of vlakbij het erf terechtkomt. Dat betekent in ieder geval geen begroeiing vlakbij de stal. Lasers blijken volgens Elbers zeer effectief om wilde vogels te weren. 'Dat effect blijft bestaan. De lasers werken zo onvoorspelbaar dat de vogels er niet aan kunnen wennen en wegblijven.'

Voor bedrijven met vrije uitloop is het weren van vogels extra belangrijk. Overdag als de hennen naar buiten komen, blijven de wilde vogels wel op afstand, zegt Elbers. 'Je moet vooral voorkomen dat ze 's nachts op het erf komen. Dat lukt met lasers prima.'

Bioveiligheid

Als er straks een vogelgriepvaccin is, blijft de bioveiligheid van groot belang, stelt Velkers. 'Vaccins werken nooit 100 procent, je wilt dus insleep voorkomen. Je kunt de hygiëneregels niet loslaten.' Of door vaccinatie vrije uitloop weer mogelijk is, blijft voor haar de vraag. 'Daar zul je zeker extra aandacht moeten blijven besteden aan het weren van vogels. Met een heel goed vaccin kun je in ieder geval de kans op verspreiding naar een ander bedrijf beperken.'