Bollenteler Boy Schouten: 'Ons vak wordt steeds uitdagender'

Het is begin augustus, een relatief rustige periode bij Schouten Tulips in Zwaagdijk. In het enorme hallencomplex zijn wat groepjes mensen bezig met het klaarmaken van bollen voor handel, export en eigen gebruik. Verder rijden er voortdurend heftrucks en wordt er onderhoud gepleegd aan machines en installaties.

Schouten – een energieke twintiger met een vlammend rode houthakkersblouse – loopt met vlotte pas langs tal van sorteer-, koel- en opslagruimtes. Her en der graait hij even in een kist en maakt hij een praatje met zijn medewerkers. Tussendoor legt hij uit hoe het bedrijf door de jaren heen is opgebouwd en waar ze allemaal mee bezig zijn. En dat is veel. 'Kijk, hier zetten we alvast een partij bollen op potgrond voor de vroege broei. Daarmee kunnen we in november op de markt zijn', vertelt hij tijdens een stop in een van de hallen.

Een certificaat op een van de kisten verraadt dat de bollen afkomstig zijn uit Nieuw-Zeeland. 'Sinds een jaar of tien telen we daar bollen, nu zo'n 80 hectare. In december ga ik er weer voor vier maanden naartoe om de teelt en oogst te begeleiden. Hoewel ik daarvoor mijn vrouw en twee kinderen achter moet laten, is dat een mooie periode. Vooral omdat we dit na jaren van pionieren zo goed van de grond hebben kunnen krijgen', glimt de bollenteler.

Hoewel Schouten Tulips door de jaren heen een internationaal opererend bedrijf is geworden, blijft de bollenteelt in eigen land een belangrijke basis. Naast thuishaven West-Friesland worden er bollen geteeld in Flevoland, Zeeland en Drenthe, alles bij elkaar 135 hectare.

'Teeltjaar voor tulpen goed verlopen'

Wanneer het afgelopen teeltseizoen aan de orde komt, toont Schouten zich redelijk tevreden over het verloop. 'Hoewel het weer behoorlijk grillig is geweest, zijn er maar weinig ongelukken gebeurd. Her en der zijn er wat hoekjes met water- en hagelschade, maar ernstig is het nergens. Verder is de onkruid-, ziekten- en plaagbestrijding zonder noemenswaardige problemen verlopen en hebben we een prima selectieperiode achter de rug.'

Het meest lastig was de start van het rooiseizoen, waarbij het soms zoeken was naar rooibare percelen. 'Gelukkig kunnen we onze machines gemakkelijk en vlot verplaatsen, maar liever blijf je in één gebied om vlot door te kunnen rooien', blikt de bollenteler terug.

Voor wat betreft de opbrengst ziet Schouten een tamelijk grillig beeld. Zo vielen de percelen in Zeeland dit jaar wat tegen, waren die in West-Friesland gewoon goed en die in Flevoland nogal wisselend. 'Al met al levert dat tamelijk normale oogst op met uitschieters naar boven en naar beneden', stelt de jonge ondernemer.

Sterk gestegen kostprijs baart zorgen

Gevraagd naar de belangrijkste uitdagingen voor het bedrijf, noemt de bollenteler als eerste de sterk gestegen kostprijs. Met name de energieprijs is daarbij een zwaarwegende en ook nog eens uiterst onvoorspelbare factor. 'Op ons bedrijf is daar continu iemand mee bezig, waardoor we snel kunnen anticiperen op veranderingen. Maar er zijn ook genoeg bedrijven die het veel meer op zich af laten komen. Daar maak ik me toch wel wat zorgen over', zegt Schouten.

'Je moet je kostprijs weten om je product minimaal dekkend – en liefst natuurlijk meer – te kunnen verkopen. Om de sterk gestegen gasprijs op te kunnen vangen, moet je nu al 1,2 tot 1,5 cent per steel extra rekenen. En dan heb ik het nog niet over de lonen en andere productiemiddelen, want ook daarvan zijn de kosten allemaal omhooggegaan. Ik denk dat we die noodkreet nog wel wat meer naar voren mogen schuiven, anders vrees ik dat we onszelf als sector tekortdoen', zegt de bollenteler.

Gewasbescherming in het nauw

Een andere zorg is de gewasbescherming en dan met name het wegvallen van middelen. Hoewel Schouten aangeeft graag mee te willen bewegen naar een groenere en minder milieubelastende teelt, ziet hij dat het behoorlijk lastig is om dit in praktijk te brengen. Als voorbeeld haalt hij het recente verbod op mancozeb aan. 'Ik wil niet meteen tornen aan de redenen voor dit verbod, maar zie wel dat het alternatief – meer combinaties van middelen gebruiken met hooguit hetzelfde resultaat – geen milieuwinst oplevert', zegt hij.

'Bovendien ziet de burger ons nog vaker naar het veld rijden om te spuiten. Hoewel we daar goede redenen voor hebben, wordt dit vaak geïnterpreteerd als 'nog meer chemie in de bollen'. Dat helpt niet mee om een positief beeld van de tulpenteelt te houden', stelt de bollenteler.

Verbod op Movento

Ook het verbod op Movento vanaf 2025 zal volgens de ondernemer niet bijdragen aan vergroening van de teelt. 'Movento is in mijn ogen een relatief milieuvriendelijk en ook nog eens een superefficiënt middel om te gebruiken. Ook hier is het vooruitzicht: meer milieubelastende vervangers toepassen en daardoor juist minder milieuwinst boeken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?'

Dat bollen telen zonder chemie een 'gigantische opgave' is, ervaart Schouten ook bij de biologische bollentak van het bedrijf. Hoewel deze bedrijfstak met 8 hectare bollen nog in pioniersfase zit, merkt hij dat het uitermate lastig is om zonder chemie voldoende opbrengst en kwaliteit te realiseren. 'Ik wil best zonder chemie telen, maar dan moet daar ook voldoende rendement en consumenteninteresse tegenover staan. Dat is nu beide niet het geval. Kortom, we hebben nog een lange weg te gaan, wil deze tak zowel letterlijk als figuurlijk tot bloei kunnen komen.'

Zekerheid met Velum Prime

Hoewel de bollenteler bewust bezig is met chemie en op dit vlak ondersteuning krijgt van adviseur Ton Buter van Agrifirm-GMN, bouwt hij toch graag een aantal zekerheden binnen de teelt in. Een daarvan is het middel Velum Prime dat op een aantal percelen als een soort 'verzekeringspremie' tegen aaltjes wordt ingezet.

'Hoewel we tot dusver nooit te maken hebben gehad met stengelaal, blijven we er wel beducht voor. Vooral op zanderige gronden in combinatie met gevoelige soorten en op gronden waarvan we de geschiedenis niet goed kennen zetten we sinds een paar jaar Velum Prime in. Verder passen we het soms toe bij plantgoed waarvan de herkomst onduidelijk is. Je weet nooit of het echt nodig is, maar het geeft wel rust en zekerheid', motiveert Schouten de keuze.

Hoewel de ondernemer de werking tegen aaltjes niet uit eigen ervaring kan bevestigen, ziet hij wel dat Velum Prime de gewassen vitaler en weerbaarder maakt. 'Waar we Velum Prime toepassen, zien we vaak een beter, sterker wortelgestel.'

Hoopgevende ontwikkelingen

Wanneer het einde van het gesprek nadert, komt Schouten graag nog even terug op alle zorgen die hij over de sector heeft geuit. Deze moeten volgens hem nou ook weer niet de overhand krijgen. 'Want er zijn ook veel mooie en hoopgevende ontwikkelingen gaande die de sector perspectief en draagvlak geven', benadrukt hij.

Als voorbeeld noemt de bollenteler de hoge efficiëntiegraad van de tulpenteelt, waardoor er veel bollen en bloemen per vierkante meter tegen een relatief lage kostprijs kunnen worden geproduceerd. 'Mede om die reden verwacht ik dat de tulp een gewilde bloem blijft. Je hebt al gauw een mooie bos voor een alleszins redelijke prijs.'

Verder verwacht de ondernemer veel van automatisering, waardoor het werk lichter wordt en er op termijn met minder personeel kan worden gewerkt. Als voorbeeld noemt hij de opplantrobot die volgend seizoen voor het eerst op het bedrijf gaat draaien. 'Dat zal vast even wennen zijn, maar het is wel een mooi stukje toekomst waar ik echt naar uitkijk.'

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner Bayer Crop Science