Onafhankelijk praten over toekomst met erfcoaches

'We beginnen ieder gesprek blanco', zegt coach Mentink. 'Soms willen mensen alleen heel praktische adviezen. Ze willen een zonnepark aanleggen. Of asbest saneren. Of hun erf verfraaien. Daar kunnen we bij helpen, we weten de ambtelijke wegen, kennen procedures, mogelijkheden, obstakels en subsidies. Maar we komen ook veel complexere vragen tegen. Van mensen die geen grip meer op hun toekomst hebben. Ook daar kunnen we een helpende hand bieden en mogelijk doorverwijzen.'

Het zijn zo ongeveer de grenzen waarmee Mentink en Van Ittersum in hun werk mee te maken krijgen. Ze behoren tot een team van twaalf erfcoaches dat de provincie Overijssel vier jaar geleden heeft ingesteld als onderdeel van het project 'Toekomstgerichte Erven'. De coaches werken in alle Overijsselse gemeenten en zijn onafhankelijk. De gesprekken die de coaches voeren zijn kosteloos en dienen geen enkel commercieel belang. Erfeigenaren moeten zelf het initiatief nemen om een coach te benaderen.

Doel is om de eigenaren van erven op het platteland, zowel boeren als niet-boeren, te ondersteunen bij de soms complexe vraagstukken die op hen afkomen nu het landelijk gebied voor een belangrijke transitie staat. De twaalf coaches kunnen volgens de provincie een belangrijke rol vervullen bij het verduurzamen, verbeteren en toekomstbestendig maken van het erf. En daarmee bij het vergroten van de leefbaarheid in het buitengebied van Overijssel.

Veel vragen gaan momenteel over de rood-voor-roodregeling en alles wat daaruit voort kan vloeien, signaleert Van Ittersum. 'Er zijn veel boeren die binnen nu en enkele jaren willen stoppen. Ze willen weten wat de mogelijkheden zijn voor de sloop van oude gebouwen en het verkrijgen van een bouwblok.'

Ook willen boeren volgens Van Ittersum bijvoorbeeld weten of woningsplitsing of inwoning kan. 'Of men vraagt zich af of het mogelijk is om op het erf een al dan niet tijdelijke woning te plaatsen voor een inwonende ouder die mantelzorg nodig heeft.'

Recreatietak

De coaches krijgen verder veel vragen van plattelandsbewoners die een recreatietak willen opzetten. 'Vaak willen mensen een minicamping beginnen. Wij vragen dan eerst wel door', legt Mentink uit. 'Waarom een minicamping, waarom überhaupt een recreatietak? Gaat het om geld verdienen of wil je de wereld naar je toehalen? Als het antwoord daarop duidelijk is, schetsen we de mogelijkheden en onmogelijkheden, inclusief het financiële plaatje. Maar we beginnen altijd vooraan in het proces: waarom wil je iets, wat zijn je drijfveren?'

Hoewel de Overijsselse erfcoaches niet om werk verlegen zitten, vermoeden ze dat ze het de komende jaren een stuk drukker gaan krijgen. 'Ons werk staat los van de gebiedsgerichte aanpak (GGA) waarmee de provincies de komende jaren aan de slag gaan in verband met stikstof, klimaat en water. Daarover is nu nog erg veel onduidelijk', stelt Mentink. 'Erfbewoners kloppen daarover nu nog maar mondjesmaat bij ons aan, want bewegen is moeilijk als je nog niet weet of je wel de goede kant opgaat.'

Flankerend beleid

Maar als de contouren van de GGA duidelijker worden, denken beide coaches dat ze toch een rol in het geheel kunnen spelen. Van Ittersum: 'Zie het als flankerend beleid. We kunnen erfbewoners helpen met het verkennen van hun wensen en mogelijkheden en bij de manier waarop ze een gebiedsproces ingaan.'

En nee, de erfcoaches zetten zichzelf niet op een voetstuk: 'Wij kunnen ook niet alles oplossen. Bovendien, veel ondernemers pakken zelf de regie. Meestal zijn een of twee gesprekken voldoende', geeft Van Ittersum aan.