Patty Laan: 'Betere informatie zorgt voor efficiënter faunabeheer'

Vorige maand bracht de FBE Noord-Holland de digitale faunabeheerkalender uit. Daarop is per diersoort te zien wat er welke maand is toegestaan op het gebied van beheer en schadepreventie. FBE Noord-Holland werkte er ruim een jaar aan. Directeur Patty Laan ziet het als een goed en praktisch instrument voor een adequater en efficiënter faunabeheer.

Succes van beheerplannen wordt bepaald door de manier waarop de mensen in het veld ze uitvoeren

Patty Laan, directeur Faunabeheereenheid Noord-Holland

Hoe is het eerste idee voor de kalender ontstaan?

'Een jaar of twee geleden hebben we als organisatie opnieuw gekeken: waar staan we voor en wat mogen anderen van ons verwachten? Dat was lastig te herleiden uit de bestaande communicatie. We hadden een behoorlijk ondoorgrondelijke website en waren ook naar buiten toe redelijk gesloten. Daarmee bleef de organisatie een beetje onder de radar.'

Hoe komt dat?

'Daar is niet één specifieke reden voor. Feit was wel dat de FBE in Noord-Holland veel kennis inhuurde van buitenaf. Daar is niets mis mee, maar daarmee bleef capaciteit op kantoor beperkt. De afgelopen jaren hebben we veel geïnvesteerd in het team. Zo is er meer tijd om met grondgebruikers en inwoners het gesprek aan te gaan. We bouwen meer kennis en ervaring op. Dat maakt dat we ook meer een adviserende rol hebben gekregen richting overheden en maatschappelijke organisaties.

'Ook speelt een rol dat het faunabeheer allerlei emoties kan losmaken. De neiging kan dan bestaan om de confrontatie uit de weg te gaan, terwijl het juist belangrijk is om in gesprek te gaan over wat we doen en waarom we dat doen.

'We krijgen veel telefonische vragen op kantoor of iets wel is toegestaan. Bijvoorbeeld het weghalen van zwaneneieren of het bejagen van ganzen. Daar geven we natuurlijk antwoord op, maar we kunnen nu ook verwijzen naar de beheerkalender op de site, zodat ze zelf meer inzicht krijgen over het wat, het hoe en het waarom. Verder is het voor de jager, maar ook de grondgebruiker een handig middel om ter plekke een boze of verontruste burger die informatie te kunnen doorspelen.'

Hoe wordt daarop gereageerd?

'Wisselend. Onze taak is om in gesprek te gaan over dat faunabeheer veel meer is dan alleen afschot van dieren. Bij sommigen heerst het beeld dat wij slechts een organisatie zijn die de jagers faciliteert bij hun hobby. Dat beeld is niet correct.

'Met goed weloverwogen beheer werken we aan het behoud van de biodiversiteit, maar ook aan de vliegveiligheid en de voedselveiligheid. Die afwegingen spelen allemaal een rol in onze beheerplannen en dat moeten we ook laten zien. De kalender doet dat in begrijpelijke taal.'

Hoe zijn jullie daarbij te werk gegaan?

'In Noord-Holland hadden we al langer een maandelijkse nieuwsbrief om de jagers zo goed mogelijk te informeren over de actueel geldende regels. Dat was in het begin al best revolutionair, omdat het gebruikelijk was dat de jagers die informatie zelf moesten distilleren uit alle officiële beschikkingen en andere documenten.

'De nieuwsbrief was dus al een stap in de goede richting. Het manco was dat die juridisch van aard was en dat we daarmee slechts één doelgroep bereikten, namelijk de jagers. Van hen hebben we de contactgegevens vanwege het afschotregistratiesysteem. De grondgebruikers en de inwoners kregen die informatie niet, terwijl die juist voor hen ook waardevol is. Een nieuwsbrief verdwijnt met het verstrijken van de tijd uit het zicht, terwijl we nu een overzicht bieden voor een heel jaar.'

Waarom is dat belangrijk?

'Omdat juist de grondgebruikers de schadepreventie moeten initiëren en veel lokale gebiedskennis hebben. We merkten in het veld dat veel boeren niet op de hoogte zijn van wat er allemaal nog kan worden gedaan om gewasschade te voorkomen. Sommigen denken met handen en voeten gebonden te zijn. Dat bleek bijvoorbeeld uit een filmpje op sociale media, waar ganzen een perceel net aangeplante suikerbieten kaalvraten, terwijl er in die periode volop gejaagd mag worden.

'De faunabeheerkalender laat precies zien wat er mogelijk is. Met die informatie kan de ondernemer met de jager afspraken maken en meer voorsorteren op het voorkomen van schade.'

Waar doelt u dan op?

'Bijvoorbeeld als de boer met het planten van zijn gewas wil weten wat er precies mogelijk is om aan preventie en beheer te doen. Dat is voor hem cruciale informatie en die is nu dus eenvoudig beschikbaar. Want op de faunakalender kan per diersoort en per maand worden gekeken wat er mag en wat niet. Ik vind dat van groot belang. Want we kunnen nog zulke mooie en goede beheerplannen schrijven, het succes wordt bepaald door de manier waarop de mensen in het veld ze uitvoeren.

'We hebben de kalender ook voorgelegd aan onder andere een groep broccolitelers die bezig is met een project om de gewassen beter te beschermen. We kregen veel verbaasde reacties. Er bleek veel meer mogelijk dan ze dachten. Dat is een groot winstpunt. Want als ze met de jagers in het gebied tot goede afspraken komen, kan het beheer worden verbeterd en vermindert de schade. De kalender kan de aanzet geven tot dat samenspel.

'Ik ben ervan overtuigd dat het met een betere afstemming tussen jagers en grondgebruikers moet lukken om de ganzenpopulatie terug te dringen. We zijn bezig met enkele experimenten voor ganzenbeheer in natuurgebieden. Die vormen het perfecte broed- en rusthabitat voor de gans. Ze overnachten als het ware in een viersterrenhotel, terwijl ze overdag op een weiland of de akker dineren als in een viersterrenrestaurant. Die overlast moeten we terugbrengen.'