Rapport D66-Focusgroep Stikstof: huidige benadering gedoemd te falen

De Focusgroep Stikstof schrijft dat 'alleen met een integrale en inclusieve aanpak recht kan worden gedaan aan verschillende aspecten van de stikstofproblematiek, gezonde natuur, voldoende voedsel voor iedereen en een gevarieerd landschap'. Verder stelt de groep dat drastische verlaging van stikstof ook mogelijk is, als wordt geïnvesteerd in de verfijning van nieuw beschikbare technologieën. Als daarbij aan een aantal voorwaarden voor kringlooplandbouw wordt voldaan, dan is het niet nodig de veestapel in te krimpen.

Ook adviseert de groep om de recente voorstellen van stikstofhoogleraar Jan Willem Erisman en landschapsarchitect Berno Strootman, van Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, LTO Nederland, VNO-NCW, MKB-Nederland en Bouwend Nederland plus de hierboven genoemde bouwstenen naast elkaar te zetten en daaruit een optimale aanpak samen te stellen. De groep stelt dat Nederlandse boeren en kennis keihard nodig zijn om voldoende eiwit te produceren.

Twaalf bouwstenen

De belangrijkste aanbevelingen van de Focusgroep Stikstof zijn: corrigeer berekeningen RIVM-model, levert maatwerk op de vierkante kilometer voor landbouw en natuur, en verander eiwitsamenstelling in voedsel voor dier en mens. In het rapport beschrijven zij twaalf bouwstenen om tot een oplossing te komen.

1. Er zit een onjuistheid in het RIVM-model. Corrigeer deze, zodat er stikstofruimte voor de korte termijn ontstaat. Het RIVM vindt dat de politiek hierover moet beslissen.

2. De landelijke juridische aanpak van het stikstofprobleem is extreem complex geworden, gaat te veel uit van procentuele bijdragen van bronnen en leidt tot lokale ecologische problemen. De groep doet suggesties voor praktische oplossingen.

3. Stikstofproductie en -verbruik zijn een mondiaal probleem, waarbij de mens ver buiten de draagkracht van onze planeet gaat. Om alle mensen binnen de planeetgrens met voldoende eiwit te kunnen voeden, dienen we ons huidige stikstof verbruik van 24 kilo per persoon per jaar te verlagen naar 9 tot 12 kilo per persoon per jaar.

4. Stikstofdepositie daarentegen is voornamelijk een natuurprobleem op korte afstanden. Kies daarom voor een chocoladevlokken- in plaats van een chocoladepastabenadering, dus voor een lokale en niet voor een landelijke aanpak.

5. Stikstofpuntbronnen hebben een acuut effect op de nabije omgeving. Lokale bronnen en nabijgelegen gevoelige natuurgebieden moeten beter in kaart worden gebracht.

6. Leer van een grote pinguïnkolonie met een hoge ammoniakuitstoot dat grote effecten over korte afstand aan de benedenwindse zijde worden gevonden.

7. Stikstof is onderdeel van een complexe chemische en ecologische cyclus. Houd bijvoorbeeld rekening met combinatie CO2- en NOx-uitstoot door verbrandingsmotoren.

8. Houd bij lokale natuur meer rekening met verschillende processen in de stikstofcyclus en met andere factoren die ook bepalend zijn voor de biodiversiteit, zoals waterhuishouding, inrichting, begrazing, bestrijdingsmiddelen en onderhoud.

9. Nederlandse natuur is door de mens samengesteld. Nederlands natuurbeleid is meer economisch dan ecologisch gestuurd en kent verschillende benaderingen. Als je gevoelige natuur wilt handhaven, moet je keuzes maken en je eraan houden.

10. De fundamentele uitdaging is ecologie en techniek als twee kanten van dezelfde medaille te zien en die door transdisciplinaire wetenschappelijke samenwerking te verbinden.

11. Kijk ook naar gebieden in Nederland waar het wel goed gaat met de natuur.

12. In de landbouw zijn verschillende technologieën beschikbaar die de uitstoot van NH3 naar de atmosfeer aanzienlijk kunnen verlagen over de volle breedte van de veehouderij: bijvoorbeeld voedersamenstelling, mestbehandeling en efficiënter gebruik landbouwgrondstoffen met behulp van bioraffinage. Pas die zo veel mogelijk toe, dat draagt meteen bij aan kortetermijnoplossingen. Nederlandse boeren en wetenschap zijn nodig om voldoende eiwit, ook mondiaal, te produceren.