Minder rivierwater: 'Paniek onder akkerbouwers neemt toe'

De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) meldt in de meest recente droogtemonitor dat de aanvoer van de Rijn bij Lobith de komende week daalt richting 750 kubieke meter per seconde, dit is uitzonderlijk laag voor de zomerperiode. De aanvoer van de Maas bij Sint Pieter is gedaald tot 25 kubieke meter per seconde en zal verder dalen. De lage waterstanden in de Rijn en Waal leiden tot veel problemen voor natuur, landbouw en scheepvaart.

Het neerslagtekort is opgelopen en zal de komende week onder invloed van de hoge temperaturen en het uitblijven van neerslag verder stijgen. Daarna stijgt het neerslagtekort naar verwachting minder hard of blijft deze gelijk. De waterstanden in het IJsselmeer en Markermeer dalen, maar er is op dit moment voldoende water beschikbaar om aan de watervraag te voldoen.

De verschillen tussen de regio's zijn de afgelopen week groter geworden. Zo was in het noorden op plaatsen enige neerslag van betekenis, maar niet de regio's waar het neerslagtekort het grootst is, namelijk in Zeeland, Limburg en de Achterhoek.

Toenemende zorgen

De zorgen bij boeren in de polder over de grote droogte en hitte worden groter. Dat zegt de Zeeuwse akkerbouwer en ZLTO-bestuurslid Hendrik Jan ten Cate. Volgens hem wordt steeds meer gevreesd voor schade aan de oogst van aardappelen, suikerbieten en uien. De oogst kan veel lager uitvallen als de droogte lang aanhoudt.

'De paniek onder akkerbouwers neemt toe', constateert Ten Cate dan ook. 'Een paar weken geleden was iedereen nog veel geruster, maar het gaat nu enorm hard. Dit gaat echt ten koste van de gewassen.'

Nekslag

Ten Cate wijst op de combinatie van droogte, hitte, felle zon en sterke wind. Door de sterkere wind is er meer verdamping. Daarnaast zijn er steeds meer beperkingen rond beregening. 'Dat kan de nekslag gaan worden voor veel gewassen. Er zijn dus veel zorgen onder telers in de polder.'

De akkerbouwer had eerder al gezegd dat boeren in Zeeland, maar ook elders, de komende weken dringend regen nodig hebben. Anders gaat de oogst fors lager uitvallen. Voor aardappelen, uien en ook suikerbiet is augustus een belangrijke maand om door te groeien, voordat er veelal in oktober wordt geoogst. Zeeland is een van de belangrijkste gebieden van Nederland voor vooral uien. Door een tegenvallende oogst kunnen de prijzen in supermarkten stijgen.

Verzilting

Ook verzilting breidt zich in West-Nederland steeds verder uit. De zoutgehaltes lopen op, maar komen op dit moment nog niet niet boven de grenswaardes uit. De situatie bij de monding van de Hollandse IJssel is kwetsbaar met langzaam oplopende chlorideconcentraties.

De Klimaatbestendige Wateraanvoervoorziening is aangezet om de regio West-Midden van zoetwater te voorzien en daarmee te zorgen dat de zoetwaterbuffer op de Hollandsche IJssel zoet blijft. Ook op het Noordzeekanaal loopt de chlorideconcentratie langzaam op. Maar vooralsnog lukt het om te voorkomen dat dit zout het zoete Amsterdam-Rijnkanaal bereikt.

De Maas

De afvoer van rivierwater in de Maas is de laatste dagen erg snel gedaald. Rijkswaterstaat denkt dat dat komt doordat in België de stand van de stuwen in de Maas is aangepast, aangezien het ook in dat land droog en warm is. De Maas is een regenrivier die water krijgt uit Frankrijk en België. De rivier voert op dit moment bij Maastricht nog maar 25 kubieke meter water per seconde af, aldus Rijkswaterstaat.

De waterstand in de Maas is nu nog niet alarmerend. Als de rivier drie dagen achtereen of langer minder dan 25 kubieke meter water per seconde transporteert, is er volgens de LCW sprake van dreigend watertekort. De rivier staat in sommige delen van Limburg wel heel laag, maar dat komt doordat de Maas, anders dan de grote rivieren, op een aantal plaatsen ver uitvloeit over land.

De Rijn

Rijkswaterstaat voorziet dat er de komende week bij Lobith steeds minder water via de Rijn in Nederland arriveert. In het weekend zakt de afvoer naar ongeveer 750 kuub water per seconde en later in de volgende week zou een daling naar minder dan 700 kubieke meter per seconde mogelijk zijn. Dat gebeurt als het in het stroomgebied van de Rijn niet gaat regenen. En regen wordt daar op dit moment niet verwacht.

De waterstand bij Lobith zakt dan naar circa 6,60 meter boven NAP. Dat zou lager zijn dan de laagste stand die in het droge jaar 2018 werd bereikt, want toen stond de Rijn op 25 augustus op 6,87 meter boven NAP. Dat was destijds de laagste stand ooit. De gemiddelde waterstand per dag wordt gemeten door elke tien minuten te peilen hoeveel water in de rivier staat.

Extra maatregelen

De waterschappen en Rijkswaterstaat hebben op veel plaatsen extra maatregelen genomen om water vast te houden en waar mogelijk de aanvoer te vergroten. Daarbij wordt het beschikbare water zo goed mogelijk ingezet om schade en overlast door droogte zoveel mogelijk te beperken. Op steeds meer plekken zijn tijdelijke pompinstallaties ingezet om water aan te voeren naar gebieden om in de watervraag te voorzien of om waterkwaliteitsproblemen te voorkomen.

Waterschappen in West en Noord Nederland voeren inspecties uit van droogtegevoelige kaden. Er zijn daarbij nog geen schades geconstateerd die aanleiding geven tot zorgen. Om het water op peil te houden en watergebruik te beperken, kondigen steeds meer waterschappen onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater af. Er zijn geen problemen met de drinkwatervoorziening.