Kabinet: Nederland heeft watertekort, verdeelplan in werking

De voorspelling is overigens dat de droogte nog een tijd aanhoudt, waardoor komende weken mogelijk nieuwe maatregelen volgen om het water te verdelen. Harbers meldt dat deze waterverdeling vanaf nu bij het Managementteam Watertekorten (MTW) te beleggen.

Het MTW bestaat uit Rijkswaterstaat, waterschappen, drinkwaterbedrijven, provincies en betrokken ministeries (LNV, EZK en IenW). Zij bereiden eventuele nationale en bovenregionale maatregelen voor om de waterverdeling zo optimaal mogelijk te houden. Op dit moment zijn die maatregelen nog niet nodig, maar dat zou de komende weken wel het geval kunnen zijn.

Verdringingsreeks

De huidige situatie vraagt volgens Harbers om besluiten die over regio's, watersysteemfuncties en belanghebbenden heen gaan en die bestuurlijk goed moeten zijn afgestemd. Dat is de rol van het MTW. Sinds halverwege vorige maand was er volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat al sprake van een 'dreigend watertekort'. Nu spreekt de regering van een 'feitelijk watertekort'. Daardoor wordt de verdringingsreeks in werking gesteld.

In de verdringingsreeks zijn vier categorieën van watergebruikers benoemd. Dijken, bodem en kwetsbare natuur vormen de belangrijkste categorie en krijgen in Nederland zo lang mogelijk water, ook als er een watertekort is. De stabiliteit van de dijken is belangrijk voor de nationale veiligheid. Ook inklinken van de bodem en onomkeerbare schade aan natuur door droogte en verzilting moeten worden voorkomen, want dat kan nooit meer worden hersteld.

Landbouwbelangen

De belangen van landbouw, scheepvaart, niet-kwetsbare natuur en waterrecreatie vallen in categorie 4, de groep die als eerste geen water meer mag gebruiken. In tegenstelling tot de andere drie categoriën, wordt in deze categorie niet landelijk, maar regionaal de prioriteit van het watergebruik bepaald. In de regel zijn de waterschappen en de provincies hierbij aan zet.

In categorie 3 valt water voor kapitaalintensieve gewassen en water voor bedrijfsprocessen. Waterschappen en provincies kunnen daar op regionaal niveau over besluiten. Waterschappen Vallei en Veluwe en Aa en Maas hebben dat onlangs gedaan. De drinkwater- en energievoorziening vormt categorie 2.

Beheersing

Ondanks dat sprake is van een 'feitelijk watertekort, is er geen sprake van een oncontroleerbare situatie, stelt. Bart Vonk, voorzitter van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). We hebben veel geleerd van de droogte van 2018. We zijn nu veel meer in beheersing. We zijn tijdig gestart met maatregelen, zoals sturen van extra water naar het Amsterdam-Rijnkanaal om verzilting in West-Nederland tegen te gaan.'

Door de aanhoudende droogte waren nog meer maatregelen al van kracht geworden. Zo geldt in delen van het land een beregeningsverbod voor de landbouw. Ook mogen schepen elkaar niet inhalen op delen van de Gelderse IJssel. De vaargeul is hier smal geworden vanwege de lage waterstand. Bovendien wordt het waterpeil van het IJsselmeer zo hoog mogelijk gehouden omdat hier veel drinkwater vandaan komt. De drinkwatervoorziening komt niet in gevaar volgens de regering.