Johan Hamster: 'Ook in Groningen blijft stikstofaanpak grote opgave’

Hamster kondigde in januari nog aan te stoppen als wethouder sociaal domein en financiën van gemeente Stadskanaal. Toen werd hij gebeld of hij Henk Staghouwer wilde opvolgen, omdat hij was benoemd tot minister van LNV.

Ik denk dat het haalbaar is wat we willen bereiken. Zo niet, dan gaan we het gebied weer in

Johan Hamster, Groninger gedeputeerde namens ChristenUnie

'Het werk als wethouder of gedeputeerde is vergelijkbaar, de intensiteit is anders', stelt Hamster. 'Ik heb nu te maken met meer belangengroepen, diverse ministeries en intensieve processen als de versterkingsoperatie en het gebiedsproces rond de stikstofaanpak, naast het beleid rond de Wadden.'

Waren voor u de emoties die de stikstofaanpak losmaakt van te voren in te schatten?

'Ja en nee. In de aanloop naar de brieven van 10 juni was ik wel al veel met stikstof bezig. We wisten dat de boodschap impact zou hebben. De sector had de vorige keer, in 2019, al van zich laten horen. Maar de intensiteit zoals het nu ligt, is toch anders. Al valt het hier in Groningen nog mee.

'De reductieopgave is hier 25 procent, toegespitst op één Natura 2000-gebied. Dat maakt het tot een redelijk overzichtelijke opgave ten opzichte van veel andere regio's in Nederland. Daar proberen we hier met de Groninger stikstofaanpak op in te spelen.'

U bedoelt dat de Groninger boeren hun handen mogen dichtknijpen dat ze er zo goed vanaf komen?

'Dat wil ik niet zeggen. Het blijft een grote opgave. Als het je bedrijf treft, zul je echt nog aan de bak moeten. Wat dat betreft landt het wel op het erf. Maar ik ben optimistisch, ondernemers zijn gewend te kijken naar oplossingen.'

Verstoort alle druk die vanuit Den Haag wordt gelegd op het stikstofdossier niet uw relatie met bijvoorbeeld de landbouw?

'Van een verstoorde relatie is volgens mij geen sprake. Dat heeft misschien ook te maken met de Groninger inslag, je niet snel van je stuk laten brengen. Wat helpt is dat we als College van Gedeputeerde Staten proberen de juiste toon te vinden. We komen met aandachtspunten voor het rijksbeleid en stellen ons als provincie randvoorwaardelijk op. Dus wij scheppen de mogelijkheden, de economische sectoren en natuurbeheerders mogen het zelf invullen.'

Bent u van plan koste wat kost de landelijke reductieopgave door te voeren, ook als blijkt dat die niet haalbaar is?

'We zien de totaalopdracht van het Rijk als een opgave. Als we ons Groninger stikstofplan en de Noordelijke stikstofaanpak hebben uitgevoerd, zien we of er daarnaast nog een restopgave blijft. We hebben in ieder geval een proces bedacht om zover te komen. En er liggen duidelijke doelstellingen. Niet alleen voor stikstof, ook voor klimaat en water. Dat is bijvoorbeeld van belang voor de Veenkoloniën.'

Gaat het in Groningen om sanering of herstructurering van de landbouw?

'We beginnen met de regeling voor laaghangend fruit, die maatregelen die bedrijven relatief eenvoudig kunnen toepassen. Dat is een innovatieregeling en geen saneringsregeling. Ik ben benieuwd hoe ver we daarmee komen. Dat ligt ook aan de animo van de agrarische bedrijven om mee te doen.'

Hoe verloopt het proces nu verder in Groningen?

'We willen in september een opdracht en doelen hebben geformuleerd. In het najaar praten we daarover met de diverse sectoren, dus naast de landbouw ook transport, industrie en natuurbeheerders.

'Het kaartje van stikstofminister Christianne van der Wal heeft veel losgemaakt bij boeren, maar ook bij overheden. Met name omdat nog zoveel onduidelijk was. Wij proberen duidelijker aan te geven hoe wij de opdracht opvatten. Dat zou de rust moeten terugbrengen.'

De rust terugbrengen kan ook door te beloven geen bedrijven op te kopen en PAS-melders te vergunnen.

'We hebben van het rijk de verzekering gekregen dat er een oplossing komt voor de 180 PAS-melders in Groningen. Dus dat zij alsnog een vergunning krijgen. Verder hebben we zoals het er nu uitziet te maken met één piekbelaster. Maar we hebben ook nog een opdracht om 97 mol aan uitstoot te reduceren. Dan ben je er niet met de opkoop van dat ene bedrijf. Vandaar een algemene reductiedoelstelling.'

Valt het u zwaar om dit beleid te moeten uitvoeren?

'Tot op heden is het wel te doen, temeer omdat ik denk dat het haalbaar is wat we willen bereiken. Zo niet, dan gaan we het gebied weer in. Ik denk dat het ook uit te leggen is naar de agrariërs toe. Tot op heden lukt dat ook.'

Is dat niet wat te positief gesteld? Groningers hadden al een probleem met de bodemverzakkingen en krijgen er nu nog een bij van een overheid die ze inmiddels niet meer vertrouwen.

'Ik zie inderdaad wel vergelijkingen, ook met de toeslagenaffaire. Mensen komen in de knel doordat de overheid het niet goed heeft geregeld. Dat moeten we dus ditmaal anders doen. Het is niet voor niets dat we als provincie net tien punten hebben ingediend bij het Rijk, voorwaarden voor uitvoering van het rijksbeleid. Die knelpunten moeten over een jaar zijn opgelost.

'Mensen willen zekerheid en perspectief hebben op een goede boterham. Dan begrijp ik dat ook de Tweede Kamer om een concreter perspectief voor de landbouw heeft gevraagd.'

Hoe ziet Groningen er over tien jaar uit?

'Groningen is en blijft een landbouwprovincie. Ik denk wel dat het buitengebied van Groningen rond 2030 een transitie heeft doorgemaakt die agrariërs uiteindelijk is meegevallen. En ik hoop dat ze dan meer natuurinclusief boeren.'