Recensie: 'Geschiedenis van de veehandel en veemarkten in Friesland'

Het ruim 350 pagina's tellende boek blikt in drie delen terug op tweeduizend jaar veehandel in de wereld en specifiek in deze provincie. Ook is er ruim aandacht voor de opkomst en krimp van veemarkten.

Het eerste deel gaat over de geschiedenis van de veehandel. Zo wordt gesproken over specifieke handelsroutes voor vee naar de Romeinen, die zich aan de Rijn hebben gevestigd.

Dat Friesland bekendstaat om de veehandel is overigens enigszins voor de hand liggend. Deze provincie heeft al eeuwenlang meer vee dan de inwoners nodig hebben voor de voedselvoorziening.Het overtollieg vee werd enkele eeuwen geleden vaak nog rechtstreeks verkocht aan een collega-veehouder of slager. Veehouders waren nog kleinschalig,tranport was er weinig.

Veel veranderde door de industriële revolutie, toen er in steden veel vraag ontstond naar voedsel. Vee wordt belangrijker en het aantal dieren per bedrijf groeide fors, waarmee ook de handel een prominente plaats innam.
Friesland stond ook bekend als veefokker, zo werden Friese koeien naar het Duitse Holstein geëxporteerd. Het Friese melkvee is, net als het Nederlandse overigens, nog altijd erg gewild. Het wordt geëxporteerd naar verschillende landen binnen en buiten Europa.

Verder waren de Friese paarden al eeuwenlang populair. Niet alleen om in te zetten als werk- en showpaard, maar ook voor de oorlogsvoering wisten landen de paarden in die provincie te vinden.

Het tweede deel staat in teken van een essentieel onderdeel van de veehandel, de veemarkt. Hier wordt stilgestaan bij de oorspronkelijke jaarmarkten, die vanwege het aanbod plaatsmaakten voor de veemarkten in steden en dorpen tot de enige wekelijkse markt die is overgebleven: die van Leeuwarden.

Persoonlijke verhalen

Het boek geeft een zorgvuldige beschrijving van hoogte- en dieptepunten, zoals de veehandel tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook is er ruimte voor persoonlijke verhalen. Zo wordt aandacht besteed aan Joodse handelaren ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

Persoonlijke verhalen en anekdotes zijn niet alleen in de eerste twee delen te vinden, het derde deel van het boek is gewijd aan de veehandelsfamilie Pilat. Daarbij wordt de handel en wandel van drie generaties handelaren vanaf het begin van de twintigste eeuw uitvoerig beschreven.

Geschiedenis vastleggen

De schrijvers weten met het boek een goed overzicht te geven van de rol en betekenis van de veehandel en veemarkten door de jaren heen. Ze zijn daarmee geslaagd in hun opdracht van de stichting Skiednis Fryske Feehandel en Feemerken, die met dit boek deze geschiedenis wil vastleggen.

Het is een verademing dat ze dit boek hebben weten te voorzien van talloze foto's, krantenartikelen, documenten en wetenswaardigheden.

'Geschiedenis van de veehandel en veemarkten in Friesland' is verschenen bij noordboek.nl en is voor 39,90 euro verkrijgbaar bij de (online) boekhandels.