Prijzen van gebruiksvee zijn torenhoog

Meer dan 2.000 euro betalen voor een goede melkkoe of vaars. Een jaar geleden leek dat haast ondenkbaar. In 2022 is het de dagelijkse realiteit. Sinds de aankondiging in 2015 van een fosfaatrechtenstelsel houden melkveehouders krap jongvee aan. Dure fosfaatrechten kun je het best zoveel mogelijk benutten met melkkoeien, is de achterliggende gedachte.

De eerste jaren leverde een kleinere jongveestapel weinig problemen op. Door de kortingen vanwege de fosfaatproblematiek was er vaak een strenge selectie binnen de melkveestapel. Door de afvoer van het ondereind en de daarmee gepaard gaande verjonging was vanaf 2018 de vervanging beperkt.

Vraag naar goede melkkoeien

De vraag naar jongvee en gebruiksvee begon vorig jaar geleidelijk te groeien. Momenteel is sprake van een behoorlijke vraag naar hoogdrachtige en nieuwmelkte vaarzen en goede melkkoeien.

Maar binnen Nederland is het aanbod van deze diercategorieën zeer krap. De meeste melkveehouders fokken amper genoeg jongvee op voor de eigen vervanging. Af en toe wat vaarzen of overtollige melkkoeien verkopen, zit er op veel bedrijven niet meer in. Sterker nog: diverse melkveehouders komen tot de conclusie dat ze te weinig aanwas hebben om de eigen melkveestapel op peil te houden. Ze melden zich vervolgens als koper op de markt voor gebruiksvee.

Dat de melkprijs goed is en een opgaande trend vertoont, versterkt de vraag. Boeren willen zoveel mogelijk aan de fabriek leveren.

Dierrechtenstelsel

Wat ook meespeelt is dat melkveehouders rekening houden met een nieuwe vorm van dierrechten. Voormalig LNV-minister Carola Schouten hintte daar eind vorig jaar op. Opvolger Henk Staghouwer bevestigde dat het niet onmogelijk is dat een dierrechtenstelsel het fosfaatrechtenstelsel vervangt. Voor veel veehouders een signaal om de stallen zo gevuld mogelijk te houden om er bij een eventuele peildatum niet bekaaid vanaf te komen.

Handelaren importeren volop gebruiksvee uit het buitenland. 'Goede vaarzen en koeien zijn ook daar schaars en duur, maar gelukkig nog wel te koop', vertelt Derk Jan Kuenen, veehandelaar in Zelhem en voorzitter van commissie rundveehandelaren van brancheorganisatie Vee en Logistiek Nederland. Duitsland en Denemarken zijn de voornaamste leveranciers.

Bodem in de markt

De sterk gestegen prijzen van slachtvee dragen bij aan de hoge prijzen voor gebruiksvee. Als vanouds vormen de slachtveeprijzen een bodem in de markt. Bovendien: als uitstootkoeien meer geld in het laatje brengen, heeft een melkveehouder meer te besteden bij de aankoop van nieuwe dieren.

'Het prijsverschil tussen een slachtkoe en een vervangende vaars is niet groter dan we gewend zijn. Stel je verkoopt een goede slachtkoe voor 1.300 tot 1.400 euro en je koopt een mooie vaars voor 2.200 euro, dan praat je over 850 euro verschil. Dat is niet ongewoon', zegt Kuenen.

De grote inflatie – in januari 2022 bedroeg deze volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 7,6 procent – jaagt vrijwel alle prijzen omhoog. Ook die van gebruiksvee. 'In plaats van je geld op de bank zetten, kun je het beter steken in de aankoop van vee. Dat levert al snel meer op', adviseert Kuenen.

Handelaren verwachten dat het aanbod van goed gebruiksvee krap blijft. Wel houden ze er rekening mee dat er nog diverse melkveebedrijven stoppen. Ze denken dat hun vee vlot is te plaatsen bij veehouders met ruimte in de stal.