Provinciebestuur Gelderland komt met statement over stikstofaanpak

Het provinciebestuur van Gelderland begrijpt de zorgen en de wensen die onder boeren leven, zo staat er in dat document van Gedeputeerde Staten. Die ontrust uitte zich de afgelopen weken onder andere in de vele demonstraties op wegen, bij distributiecentra en voor de deur van provincie- en gemeentehuizen.

Het document is ondertekend door commissaris van de Koning John Berends en de gedeputeerden Peter Drenth, Peter van 't Hoog, Peter Kerris, Jan Markink, Jan van der Meer en Helga Witjes.

Mail en telefoon

'Wekelijks ontvangen wij brieven, mail en telefoon van honderden Gelderse boeren die zich zorgen maken over hun toekomst en de toekomst van hun bedrijf', aldus Gedeputeerde Staten. 'Ze uiten daarnaast hun enorme zorgen over de toekomst van hun kinderen en hun gemeenschap, want wat betekenen nieuwe besluiten in Den Haag over stikstofreductie op termijn voor hun dorp of streek? Of breder dan dat: voor het Gelderse platteland?'

Gelderland werkt sinds 2019 aan een aanpak van het stikstofvraagstuk. De provincie ziet dat voor een gezonde natuur maatregelen nodig zijn. Minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof heeft daartoe een helder doel geformuleerd. Voor Gelderland is dat een vermindering van 7,5 kiloton aan stikstof. Gedeputeerde Staten vinden het goed dat de regering het aan de provincies overlaat om te bepalen hoe dat doel moet worden gehaald.

Uitgesproken ideeën

Gelderland heeft daar uitgesproken ideeën over. Samen met alle sectoren is de provincie al een paar jaar bezig om plannen te maken. Uitgangspunten daarbij is dat het stikstofvraagstuk niet vanzelf voorbijgaat. 'We zullen met z'n allen moeten zorgen dat het beter gaat met de natuur. Iedereen draagt dan ook bij aan stikstofreductie: bouw, industrie, landbouw, logistiek en natuurpartners. Het is een gezamenlijk plan van sectoren, gemeenten, waterschappen en provincie.'

De provincie gaat geen agrarische bedrijven onteigen. Dat is voor het behalen van de stikstofdoelen niet nodig. Gelderland koopt alleen boerenbedrijven op waarvan de eigenaar zelf heeft aangegeven te willen stoppen. Daarnaast willen Gedeputeerde Staten een goede en snelle oplossing voor de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders. Het gaat niet alleen om stikstof, maar ook om water en klimaat.

Gelderland heeft 60 miljoen euro geïnvesteerd in deze stikstofaanpak. Om verdere stappen te maken, heeft de provincie het rijk nodig. Allereerst omdat er meer geld nodig is voor agrarisch en niet-agrarisch ondernemers die willen verduurzamen, verplaatsen of stoppen. Het geld dat de provincie daar zelf voor reserveerde, is op.

Geld voor innovatie

Voor de agrarische sector is bijvoorbeeld geld nodig voor innovatie. Er staan 250 melkveehouders klaar om een slimmere en schonere bedrijfsvoering toe te passen. Dit gaat fors bijdragen aan de 7.500 ton en biedt perspectief voor de agrarische sector. Het plan ligt er, maar het geld nog niet. Gedeputeerde Staten vragen de minister niet langer te aarzelen en dit nu samen mogelijk te gaan maken. Wat nu kan, wil de provincie nu doen: 'Duidelijkheid en zekerheid zijn belangrijk om verder te komen.'

De minister heeft de provincies een jaar de tijd gegeven. In dat jaar gaat Gelderland verder op de manier zoals ze dat gewend is te doen: plannen worden uitgewerkt met alle partners die betrokken zijn bij de Gelderse stikstofaanpak.

'We leven in een klein land met grote ambities. Dat vraagt dat we elkaar moeten willen begrijpen: de zorgen én de wensen. Wij in Gelderland kunnen dat. Dat hebben we ook laten zien: wij willen met elkaar praten, niet over elkaar. Alleen zo werken we aan een gezond Gelderland, met een gezonde natuur én met een gezonde landbouw', aldus Gedeputeerde Staten.

Peter Drenth: 'Iedereen is aan zet maar niemand wordt onteigend'

Welke reacties kreeg u het meest?

'Het is een breed scala. Er is vooral boosheid over de beruchte kaart. Er is ook frustratie over het feit dat er iets in gang moet worden gezet, maar dat onduidelijk is welke kant het op moet.

'Veel vragen ook: wanneer is het genoeg? Waarom praten over onteigening maar niet over innovatie? Hoe zit het met die kritische depositiewaarde? Komt er nu eindelijk een oplossing voor de PAS-melders?'

Wat is de rode draad uit de reacties?

'Onzekerheid. Op alle fronten. Bijvoorbeeld: boeren moeten grondgebonden worden, maar wat is dan de definitie van grondgebonden landbouw? Idem dito voor natuurinclusief en kringlooplandbouw. Boeren willen wel, er zit een enorme energie in de sector. Maar dan moet er duidelijkheid komen, ook financieel.

'Wij hebben hier 250 melkveehouders die staan te trappelen om aan de slag te gaan met voermaatregelen. We wachten met smart op het geld daarvoor dat van het Rijk moet komen.'

Welke antwoorden kunt u boeren geven?

'Dat de bal deels bij het Rijk ligt, maar dat we in Gelderland niet afwachten. We vatten de koe bij de horens en gaan verder met onze eigen aanpak. Dit probleem los je niet op met een wet of een brief. Dit moet van onderaf. En het gaat niet alleen boeren aan, maar alle 17 miljoen inwoners van dit land.'

Kunt u de sector zo wat geruststellen?

'Ik doe mijn best, maar of het genoeg is weet ik niet. Daarom hebben we als voltallig college van Gedeputeerde Staten een manifest opgesteld waarin we nog eens precies aangeven hoe we het hier doen. Dat iedereen aan zet is, dat we het samen doen en dat er niemand wordt onteigend.'

Gaan de gesprekken nog steeds door?

'Ja en daar ben ik zeer over te spreken. Het vergt veel lef van de mensen uit het landbouwcollectief waarmee we overleggen. Er is sprake van een waardevolle inbreng en we overleggen op een nette manier. Zo hoort het te gaan.'