Liquiditeitsplanning kan melkveehouders grip geven

'Een liquiditeitsplanning geeft ons rust en inzicht. Je weet exact of je bepaalde investeringen kunt doen of dat je ze een jaar moet uitstellen.' Al bijna dertien jaar werkt melkveehouder Leo de Jong met een liquiditeitsplanning, ook wel kasplanning, liquiditeitsprognose of liquiditeitsbegroting genoemd.

Samen met zijn vrouw Artje en dochter Linda heeft De Jong een melkveebedrijf met 180 koeien in het Gelderse Beusichem. 'Juist omdat we met meerdere kapiteins op een schip zitten, geeft een kasplanning duidelijkheid. We willen bijvoorbeeld de rubberen toplaag van de stalvloer vervangen. Voor die investering is nu ruimte. Dat zien we in ons overzicht.'

Tienjarenplan

Elk jaar neemt de familie samen met een adviseur van PPP-Agro Advies de cijfers door. Behalve met een liquiditeitsprognose werkt de familie ook met een tienjarenplan. 'We kijken of we zaken moeten bijschaven. De melksector staat voor een roerige periode die mogelijk gepaard gaat met flinke investeringen. Maar financieel weten we precies waar we aan toe zijn en hoeveel financieringsruimte er is.'

Dat het maken van deze financiële overzichten geld kost, is ondergeschikt, vindt de melkveehouder. 'Je bent een paar honderd euro per jaar kwijt, maar per kilo melk is dat niets.'

Regeren is vooruitzien

Bij een liquiditeitsprognose maak je op voorhand al een overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven in een maand of jaar. Regeren is vooruitzien, weet Karin Schukkink-Olink, bedrijfsspecialist bij Countus Accountants en Adviseurs. 'Door eventuele financieel wat lastigere periodes vooraf in beeld te brengen, kun je tijdig schakelen.'

Schukkink-Olink zou elke jonge ondernemer aanraden om jaarlijks een prognose te maken. 'Je krijgt op een eenvoudige manier veel inzicht in je bedrijf en je groeit in het ondernemerschap.'

Stabiele melk- en voerprijzen

Voor melkveehouders is zo'n begroting geen vaste prik. Van oudsher zijn ze gewend aan stabiele melk- en voerprijzen. 'Zwart-wit gezegd wist je aan het begin van het jaar al wat de uitkomst aan het eind van het jaar zou worden', zegt Hans de Bie, marktmanager Food en Agri van Alfa Accountants en Adviseurs.

Anders is dat voor varkens- en pluimveehouders of glastuinders die constant te maken hebben met fluctuerende opbrengstprijzen. 'Brengt een ei 1 cent minder op, dan maakt dat voor het totaal een groot verschil', weet De Bie.

Omdat melkveehouders steeds vaker dealen met schommelende prijzen, verwacht de marktmanager dat zo'n kasplanning ook voor hen belangrijk wordt.

Hoge melkprijs

De melkprijs is nu torenhoog. Is een liquiditeitsplanning dan niet overbodig? 'Nee', zegt De Bie. Ook al is je rekening-courant nu behoorlijk ruim, een veelgemaakte fout is om daaruit investeringen te doen zonder dat je weet of er daarna voldoende ruimte op de rekening-courant is voor de exploitatie van het bedrijf.

'Je zet dan in één keer je kredietruimte vol. Heb je je begroting niet helder, dan kun je op een later moment vastlopen en moet je bij je bank aankloppen voor extra financiering.'

Andersom aanpakken

Boeren met een liquiditeitsplanning pakken het anders aan. Ze verwerken de verwachte vervangingsinvesteringen in de begroting van komend jaar wat een compleet beeld van het liquiditeitsverloop geeft. 'Is de kredietlimiet niet toereikend, dan ga je in gesprek met je bank. Je pakt het dus andersom aan waardoor je niet voor verrassingen komt te staan. Ik zeg altijd: de toegevoegde waarde van een prognose is dat je goed slaapt', zegt De Bie.

Nog geen 10 procent van de melkveehouders werkt met een liquiditeitsplanning, schat Marijn Dekkers, sectormanager veehouderij bij Rabobank. 'Dit percentage loopt niet hard op, terwijl het kennen van je cijfers je een betere manager maakt. We vinden het belangrijk dat ondernemers de financiële stromen van hun bedrijf kennen, dat ze kennis van zaken hebben.'

Bij lastenverzwaring en extra kosten weten deze melkveehouders meteen welke impact dat heeft op hun bedrijf. 'Het geeft rust als je de krachten van je bedrijf kent', benadrukt Dekkers.

Buffer opbouwen

In de huidige hoogconjunctuur is het volgens de sectormanager veehouderij slim om een buffer op te bouwen: 5 cent per kilo melk per jaar is de vuistregel die Rabobank hanteert. 'De historie leert ons dat goede jaren worden afgewisseld met slechtere tijden. Al zijn er nog geen tekenen dat de markt verandert.'

Ook Klaas de Jong, adviseur bij adviesbureau PPP-Agro Advies, noemt een buffer belangrijk. 'Dan kun je een paar jaar klappen opvangen zonder meteen naar de bank te moeten. Er staat veel te gebeuren in de veehouderij en je weet niet wat er op je afkomt. Investeer nu niet in luxe machines die geen rendement opleveren.'

Bewuster met geld omgaan

Een liquiditeitsprognose draagt volgens De Jong bij aan het verbeteren van het financieel resultaat. Boeren gaan bewuster om met geld en nemen vaker economisch gedreven beslissingen, ervaart hij. 'Ook is het positief voor je relatie met de bank. Vraag bijvoorbeeld altijd of er nog een rentekorting in zit. Verder geeft een financieel plan je het gevoel dat je in controle bent.'

De adviseur voegt eraan toe dat je ook meer inzicht hebt in het plannen van (vervangings)investeringen in combinatie met tax planning, zodat je zo weinig mogelijk belasting hoeft af te dragen.

'Als je uit de bocht vliegt, kun je snel ingrijpen'

Verbeek werkt met een begroting per maand. 'Je ziet het meteen als je ergens uit de bocht vliegt, waardoor je op korte termijn kunt bijsturen. Heb je alleen een jaarplanning, dan kun je achteraf niet meer ingrijpen.'

In de liquiditeitsplanning staan ook de hoge energiekosten begroot. Maar in werkelijkheid valt deze post lager uit, dus dat is een 'meevaller'. Verbeek: 'Je hebt daardoor wat wisselgeld voor andere kosten. We zien bijvoorbeeld dat het transport wat duurder is geworden en dat de trays voor de planten prijziger zijn.' Verder vindt hij het prettig om in één oogopslag te weten hoe groot de investeringsruimte is.

Jelle Jolink is een jonge melkveehouder uit het Gelderse Drempt en zit in maatschap met zijn ouders en broer. Ze melken 120 koeien op 80 hectare grond. Meerdere keren per jaar buigen ze zich over hun liquiditeitsbegroting. 'Je ziet daardoor in welke maanden je de grootste uitgaven hebt. Bij ons is dat vooral aan het eind van het jaar. Dan krijgen we doorgaans de rekeningen van de maisoogst, gras hakselen, pachtgronden, maisaankoop en mestafzet.'

Om te voorkomen dat er in die maanden te veel druk op de rekening-courant ligt, overleggen de melkveehouders met leveranciers en andere bedrijven om de facturen meer gespreid te versturen. 'Dat is voor alle partijen prettiger.'