Melkveehouder Van Burgsteden: 'Stikstofplannen verstoren evenwicht in regio'

Toen de ouders van Cees Pieter van Burgsteden in 1966 vanuit Amersfoort naar Friesland verhuisden om ruimte te maken voor stadsuitbreiding, leek het bedrijf dat zij in Oosterwolde vonden hen ideaal. Op de gevel van de uit 1927 daterende boerderij staat de Latijnse spreuk veni, vidi, vici, ik kwam, zag en overwon.

En dat bleek best toepasselijk, vindt de boer. 'Er was hier voldoende ruimte en er liggen hier kansen. Het heeft ons al die jaren meegezeten, ook nadat ik vanaf 1993 in maatschap kwam en het bedrijf in 2004 samen met mijn vrouw Anky overnam. We hebben nooit echt grote tegenslagen gekend.'

Het melkveehouderijbedrijf ligt in de Weperpolder, een mooi verkaveld landbouwgebied tussen Oosterwolde en het Drentse Veenhuizen, waar wel meer 'importboeren' uit het westen een plekje vonden. 'Hier zitten bedrijven met een drive. Onze ouders komen uit grote gezinnen en moesten voldoende inkomen zien te genereren. Het was hard werken waar mooie sterke bedrijven uit zijn voortgekomen. De een zuigt de ander daarin mee.'

Maar ze boeren vlak bij het kwetsbare Fochteloërveen, een van de laatste min of meer onaangetaste hoogveenreservaten in Nederland. Alleen een weg en een bungalowpark scheiden het bedrijf van de familie Van Burgsteden van het Natura 2000-gebied. Een deel van hun grond ligt er zelfs pal tegenaan. Even verderop pacht de melkveehouder ook nog wat land van Natuurmonumenten dat in het natuurgebied zelf ligt.

Belangrijkste spelers

'Die omstandigheden maken dat je je als agrariër heel goed bewust moet zijn van je omgeving', vertelt Van Burgsteden. 'Recreatie, natuur en landbouw zijn hier de drie belangrijkste spelers, die dragen dit prachtige en unieke gebied. Dat vergt balanceren. We hebben elkaar daarin nodig. Zo wordt dat ook gevoeld.'

De melkveehouder haalt als voorbeeld het proces aan dat vooraf ging aan de nieuwe omgevingsvisie voor zijn gemeente Ooststellingwerf. Een overleg dat in redelijke harmonie verliep. 'Sommigen denken alleen maar last te hebben van elkaar. Maar gaandeweg bleken er meer overeenkomsten dan verschillen. Dat onderscheidt deze regio. Tijdens de afsluitende bijeenkomst, kort voor het uitbreken van de coronacrisis, werd dat nog eens onderschreven. We hebben meer samen dan apart.'

Ambities

Volgens Van Burgsteden blijft het belangrijk te erkennen dat alle maatschappelijke partijen zo hun ambities hebben. Hij kijkt dan naar terreinbeheerder Natuurmonumenten, zijn overbuurman, die vergaande plannen heeft voor behoud van de natuurkwaliteit van het Fochteloërveen. 'Ze hebben in het veld goede mensen rondlopen, maar ze hebben ook zo hun wensen voor de toekomst van het natuurgebied. De vraag is dan of ze daarin niet te ambitieus zijn, of het realiteit is wat ze willen of vooral wensdenken. Iedereen kan weleens van het pad raken.'

De natuurpartijen, provincies, gemeenten en waterschappen rond het Fochteloërveen zochten elkaar vanaf 2020 op om de vier opgaves voor het kwetsbare natuurgebied te bespreken. Dat zijn de verdroging, de stikstofbelasting, de toekomst van een weg die dwars door het gebied loopt en compensatie voor de woningbouwplannen aan de rand van Assen.

Dat proces verliep stroef, stelt Van Burgsteden vast, mede doordat de landbouw te laat werd uitgenodigd om deel te nemen aan het beraad. Ook speelde mee dat fysiek contact door corona niet mogelijk was. 'Ik had gehoopt op een overleg op basis van gelijkwaardigheid. Maar sommige beslissingen werden genomen zonder de boeren en dat gaf een achterstand die niet meer valt in te halen.'

De volgende tegenvaller kwam eind maart met het uitbrengen van het Uitvoeringsprogramma Stikstof van Provincie Fryslân. 'Dat was echt een klap in ons gezicht. Het was voor ons als landbouw een grote verrassing dat op voorhand al werd gesproken van 110 agrarische bedrijven die in Zuidoost-Friesland zouden moeten wijken, waarbij wij ook nog eens 7.900 hectare moeten inleveren.'

Sfeer is verziekt

Daaroverheen komt de Haagse stikstofkaart. 'Het gebiedsproces moet nog beginnen, maar met deze plannen is de sfeer nu al verziekt. Om er goed uit te komen, moet er sprake zijn van een gelijk speelveld. Anders gaat het evenwicht in deze regio verloren. En zolang de overheid niet krijgt uitgelegd welk probleem we aan het oplossen zijn, is er geen draagvlak.'

Hoewel ook voor zijn eigen bedrijf vooralsnog een reductieopgave van 70 procent dreigt, ziet Van Burgsteden nog toekomstperspectief. 'Door meer te meten, technische innovaties en meer variatie in bedrijven zullen er kansen moeten blijven in dit mooie gebied. Ook voor ons bedrijf.'

Hoe moet het volgens de melkveehouder nu verder? Van Burgsteden zegt meer te zien in het verdelen van de reductiedoelstellingen dan in het wegkopen van 110 piekbelasters. 'Als je pakweg zevenhonderd bedrijven een bepaalde kleinere inspanning laat doen, maakt dat de pijn lichter. Dan moeten we wel de tijd krijgen in gesprek te gaan met elkaar om het gebied samen te beheren.'