Deze veehouders werken met roofvliegen en sluipwespen

Vliegenoverlast dien je bij de bron aan te pakken, zegt melkveehouder Dirk van Asseldonk uit Boerdonk. Hij werkt met zowel roofvliegen als sluipwespen. ‘Het geeft rust in de stal. Het werkt prima. We hebben zelfs geen vliegen meer in huis. We laten de deuren gewoon open staan. Maar het kan best anderhalf jaar duren voordat je het grootste effect ziet.’

Twaalf jaar geleden besloot de Brabander de vliegenoverlast rigoureus aan te pakken. Rentokil kwam voor een spuitbehandeling in de hele ligboxenstal. Maar dat voelde toch niet goed. De familie heeft een zorgboerderij en daarnaast een klimbaan in de nok van de stal waar gasten overheen kunnen lopen.

‘We ontvangen veel mensen, dus zochten we naar een andere methode om vliegen te bestrijden. En het liefst eentje waarbij we het probleem bij de bron aanpakken’, aldus de veehouder.

Van Asseldonk ging over op biologische vliegenbestrijding van Rentokil. Dat gaat via kokertjes die zijn gevuld met de poppen van roofvliegen. Die krijgt hij opgestuurd via de post.

Bij elke roostergang strooit de veehouder de kokertjes in de mestkelder. Om de 5 tot 6 meter laat hij eerst een handje zaagsel in de put vallen, waarna er wat poppen achteraangaan. ‘Anders zinken ze weg in de mest.’

De larven van roofvliegen kruipen vervolgens uit de pop en voeden zich met de larven van vliegen. Na zes tot acht weken is de populatie roofvliegen zo groot, dat nog maar weinig vliegen het volwassen stadium bereiken.

Mest met rust laten

Van Asseldonk: ‘Belangrijk is dat je na het strooien van de roofvliegen de mest met rust laat, dus even niet mixen of uitrijden. Ook moet je schoon en zuiver werken, anders is het dweilen met de kraan open. Iglo’s spuiten we bijvoorbeeld elke twee weken schoon en blijven minimaal drie weken leeg.’

Verder gebruikt de ondernemer sluipwespen in de strohokken bij de kalveren. Ook daar heeft hij goede ervaringen mee.

Bij de biologische varkenshouderij van Louise en Martin Ottenschot in Ambt Delden hangen bekertjes met roofvliegpoppen ruim boven de mestroosters. Sluipwespen houden hun paardenstal vliegenvrij.

Louise Ottenschot valt meteen met de deur in huis, ze heeft goede ervaringen met roofvliegen, maar wil ook eerlijk zijn. Want haar man heeft een bedrijf in ongediertebestrijding en verkoopt de biologische vliegenbestrijding van de firma Bestico (voorheen Appi).

Toch wil de Overijsselse varkenshouder haar oprechte mening geven. ‘De methode werkt goed, maar is niet zaligmakend. Je dient de roofvliegen op het juiste moment en bij de juiste temperatuur in te zetten. Daar gaat een goede planning aan vooraf en die begint al eind winter.’

Met alleen roofvliegen redt je het bovendien niet, zegt Ottenschot. Ze heeft veel energie gestoken in het aantrekken van zwaluwen en inmiddels zijn er behoorlijk wat nestjes. Verder gebruikt ze vierkante platen van 1 meter breed, ze zijn geel want dat trekt vliegen aan, en heeft die behandeld met een plakmiddel. ‘Ze hangen bijvoorbeeld in de centrale gang, ver weg van de roofvliegen. Anders gaan die er ook op af.’

De roofvliegenpoppen zitten in bekertjes die de ondernemer ophangt boven het roostergedeelte. Eenmaal uitgekomen duiken de roofvliegen de mestkelder in en leggen daar hun eitjes. De larven vreten vervolgens de eitjes van de vlieg op.

Besparen op arbeidskosten

Waarom biologische vliegenbestrijding best prijzig is, heeft volgens Ottenschot te maken met het kweekproces. De poppen komen uit het laboratorium en zijn ziekte- en resistentievrij. ‘Maar aangezien deze methode beduidend minder arbeid vergt dan de traditionele methoden, bespaar je op arbeidskosten.’

Ook de paarden zijn vliegenvrij, want in hun strostal gebruikt Ottenschot sluipwespen. ‘Die wespen zijn piepklein en steken niet, dus gevaarlijk zijn ze niet.’

Giedo Indenkleef is geitenhouder in Weert. Elke zes weken strooit hij sluipwespen tussen het stro in zijn potstal. Hij gebruikte destijds altijd madendood, maar dat begon hem tegen te staan.

De Limburgse ondernemer wilde madendood niet meer gebruiken. ‘Misschien werkt het wel door in het milieu, waardoor je ook andere insecten doodt. Dat is niet de bedoeling.’ Hij begon vijf jaar geleden met de inzet van sluipwespen. Zes keer per jaar levert de postbezorger een doos af met daarin twintig kokers, goed voor vliegenbestrijding in drie stallen. Per levering betaalt hij 680 euro voor vliegenbestrijding op bijna 4.000 vierkante meter.

In de kokers zitten poppen van sluipwespen. Uit elke pop komen zes tot tien wespen. Volgens leverancier Agro Pest Control kan elke koker zo’n 15.000 nakomelingen voortbrengen.

De vliegenbestrijding werkt als volgt: sluipwespen leggen hun eitjes in de poppen van de vlieg. De larven van de wesp vullen zich vervolgens met de inhoud van de vliegenpop. ‘De vliegen worden dus van binnenuit geparasiteerd door de wesp’, verduidelijkt Indenkleef.

De geitenhouder verspreidt de kokers met sluipwespen vooral aan de zijkant van zijn potstallen, daar zitten namelijk de meeste vliegen. Het resultaat mag er zijn, want op het hele bedrijf ervaart hij bijna geen vliegenoverlast.

Geen bloedluis meer

‘En als neveneffect zien we geen bloedluis meer bij lammeren en geen vlooien meer bij onze hond en katten’, aldus Indenkleef. ‘Ik vermoed dat, doordat we geen madendood meer gebruiken, andere insecten in leven blijven die vervolgens de bloedluizen en vlooien bestrijden.’

Volgens Indenkleef is de werking beter dan madendood, maar wel dubbel zo duur. ‘We zijn tevreden over het effect van biologische bestrijding en ik hoor om me heen dat steeds meer boeren ermee starten. Bijvoorbeeld ook op pluimveebedrijven.’