5 vragen over het Nationaal Groeifonds

Waarom is het Nationaal Groeifonds opgericht?

Het Nationaal Groeifonds werd in september 2020 gepresenteerd door de toenmalige ministers Wopke Hoekstra van Financiën en Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. Het plan werd een jaar eerder al aangekondigd in de miljoenennota, maar de coronacrisis gaf de plannen een extra impuls.

Doel van het Nationaal Groeifonds, waarvoor tussen 2021 en 2025 20 miljard euro is gereserveerd, is langdurige economische groei. Daardoor kan de economie herstellen, de werkgelegenheid toenemen en de staatsschuld worden afgelost. Dit laatste is mede noodzakelijk gezien de ruim 80 miljard euro coronasteun die in de afgelopen twee jaar is uitgegeven.

Op welke aandachtsgebieden zijn de investeringen gericht?

Met de economische groeistrategie voor Nederland mikt de overheid de komende decennia op zes elkaar aanvullende gebieden: onderwijs, kennisontwikkeling, participatie, onderzoek en innovatie, infrastructuur en maatschappelijke transities. Vooral bij kennisontwikkeling, onderzoek en innovatie en infrastructuur liggen kansen om de productiviteit te verhogen. Ook het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Commissie hebben Nederland geadviseerd om de investeringen op deze drie terreinen te verhogen.

Wie dienen de aanvragen in?

Het zijn ministeries die een voorselectie maken. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dienden voor de tweede ronde allebei tien projecten. Van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat komen acht projecten. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit diende er drie in. Twee projecten komen van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Defensie hebben allebei één project op hun naam staan.

Wie bepaalt of een voorgesteld plan of project subsidie krijgt?

Een onafhankelijke commissie onder leiding van oud-minister Jeroen Dijsselbloem beoordeelt de aanvragen. Dit moet de schijn van lobbyen en belangenverstrengeling voorkomen.

Hoeveel is er al uitgegeven?

Bij de jongste tweede ronde is voor 28 projecten 6,3 miljard euro uitgetrokken. Een groot deel is voorwaardelijke toegekend of gereserveerd en wordt pas uitgekeerd als voorstudies succesvol zijn afgerond. In de eerste ronde van april 2021 is 4 miljard euro toegekend, waarvan ruim de helft naar infrastructurele projecten zoals het verbeteren van spoorverbindingen.