Overheid onteigent minder vaak grond via rechter

Het aantal onteigeningsvonnissen bedroeg twee jaar geleden bijna 230. Vorig jaar waren dat er nog maar 24. Ook het aantal onteigende percelen is afgelopen jaren fors afgenomen. Meestal verwerft de overheid grond in goed overleg met de eigenaar, concluderen onderzoekers van het Kadaster in een overzicht van het aantal onteigeningen sinds 1995.

Het rapport komt op een moment dat onteigenen in de belangstelling staat door de stikstofaanpak. Stikstofminister Christianne van der Wal ziet in onteigening een laatste oplossing voor de gebiedsgerichte aanpak van het stikstofprobleem. Boerenorganisaties als LTO Nederland zijn tegen onteigening van landbouwgronden.

8 belangrijkste conclusies uit het Kadaster-onderzoek:

1. 89 procent (18.120) van alle grondeigenaren droeg voorafgaand of tijdens de onteigeningsprocedure in goed overleg de grond over aan de overheid. Bij 11 procent van de eigenaren vond uiteindelijk gedwongen onteigening plaats.
2. Ongeveer 30.000 (86 procent) percelen werden vrijwillig overgedragen. 5.388 (14 procent) percelen werden via onteigening overgedragen.
3. 15.000 hectare (84 procent) werd in goed overleg overgedragen en 3.008 hectare (16 procent) via onteigening.
4. De twee meest voorkomende doelen van grondverwerving zijn de aanleg van infrastructuur (zoals snelwegen, kanalen of spoorwegen) en ruimtelijke ontwikkeling (vooral woningbouw).
5. De staat onteigent vooral grond voor infrastructuur en natuurcompensatie. Dit vraagt relatief veel ruimte waardoor de staat meer grond onteigent dan gemeenten.
6. Van alle onteigende grond was 62 procent agrarisch (1.866 hectare). Dit is 0,1 procent van de beschikbare oppervlakte aan landbouwgrond.
7. Zowel het aantal onteigeningen als het aantal onteigende percelen daalde sinds 1995, vooral voor woningbouw. De onteigende oppervlakte is echter niet afgenomen.
8. In de provincies Drenthe en Groningen werd de afgelopen 27 jaar de minste oppervlakte onteigend. In Zuid-Holland en Noord-Brabant de meeste.