Bladgewas vaart wel onder zonnepanelen

Initiatiefnemer Patrick Bekkers van Duurzaamheidspark teelde het afgelopen jaar zeven gewassen op een testlocatie in het Brabantse Oss. Het gaat om sperzie- en boterbonen, rodekool, rode biet, aardappelen, aardbeien, sla en andijvie. Uit de test blijkt dat zonnepanelen meer voordelen hebben dan alleen het opwekken van energie. Planten hebben water nodig, maar ook niet te veel.

'Dankzij de zonnepanelen worden de planten beschermd tegen slagregens en hagel. De bodem slaat daardoor niet zo snel dicht', licht Bekkers toe. 'Daarnaast worden de bladeren groter omdat ze zon willen ontvangen. Daardoor wordt de massa van de krop groter.'

Voor de prestaties van de zonnepanelen zijn er ook voordelen, zegt Bekkers. 'Planten werken verkoelend. De zonnepanelen worden dus vanonder gekoeld en daardoor renderen ze beter.'

Zijn er ook gewassen die het minder goed doen? Bekkers: 'Aardbeien blijven qua smaak achter en dat geldt ook voor de opbrengst. Op het controleveld waren de opbrengst en smaak beter. Mogelijk komt het omdat de insecten niet graag onder de zonnepanelen komen.'

Het telen van sperziebonen viel ook niet mee, legt lector Nieuwe teeltsystemen Jasper den Besten van de HAS Hogeschool in Den Bosch uit. Hij hielp mee aan de proef. 'Vooral bladgewassen en kruiden deden het goed. Sperziebonen en aardbeien minder. Je hebt toch minder licht onder de zonnepanelen. De aardbeien hebben daar last van.' Doordat de temperatuur in het voor- en najaar onder de zonnepanelen hoger is, zijn er volgens Den Besten meer teeltronden mogelijk.

Vroeg beginnen

'Half maart zijn de eerste gewassen al geplant', aldus Bekkers. 'Je kunt vroeg in het voorjaar beginnen vanwege de beschuttende werking van de zonnepanelen. En we kunnen lang doorgaan, omdat het onder de panelen niet snel vriest.'

Bekkers is enthousiast over zijn ideeën en dat zijn ze op de HAS Hogeschool in Den Bosch ook, benadrukt Den Besten. 'Maar het klinkt wel erg optimistisch om met 50 procent van het licht toch groenten te kunnen kweken. Ik was aanvankelijk dan ook sceptisch, maar we zijn in juni 2020 voor het eerst gaan kijken en toen stonden de gewassen er toch aardig bij.'

Naast de hulp van de hogeschool deed ook de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) mee aan de proef, meldt Arjen van Weert, senior onderzoeker bij de HAN. 'Wij kijken meer naar de constructieve kant van het geheel. Dus de stellage van de zonnepanelen en de wateropvang. Daar zijn de studenten Industrieel productontwerp mee bezig.'

Op dat gebied heeft Bekkers een innovatie aan de panelen doorgevoerd. 'We willen de grond onder de panelen graag kunnen bewerken met standaard landbouwmachines. Daarom hebben we nu een opstelling gemaakt waarbij we de zonnepanelen opklappen. Trekkers kunnen er dan gewoon tussen rijden. Zo kunnen we veel makkelijker oogsten en zaaien.'

Daarnaast wordt dit jaar meer ingegaan op de bladgewassen sla, andijvie en knolselderij. Een andere nieuwigheid in de opstelling is de wateropvang. 'Een drainageslang in de grond vangt het water op dat van de zonnepanelen komt, waarna het in een vat stroomt', geeft Bekkers aan. 'Dat water kunnen we in de zomer gebruiken om mee te sproeien.'

Kleinere bedrijven

Bekkers denkt dat het vooral voor kleinere boeren interessant is op deze manier te werken. 'Ze halen zo inkomsten uit het leveren van energie en het telen van gewassen. Het zou ook mooi werken met het telen van biologische gewassen. Omdat je vaker kunt oogsten, levert het nog wat extra's op.'

Dat bevestigt Den Besten. 'Je gaat dit niet zomaar doen op 10 hectare. Maar denk aan bedrijven met unieke verdienmodellen, zoals biologische bedrijven of boeren die groente-abonnementen verkopen.'