'Realisme in landbouwpolitiek nodig'

Een paar weken geleden zijn we wakker geschud uit de droom dat welvaart, veiligheid en voedselzekerheid de nieuwe natuurlijke toestand zouden zijn in Europa. Het wapengekletter in Oekraïne heeft deze roze wolk ruw verstoord. De graanschuur van Europa staat in brand en de prijzen knallen door het dak.

Ons nooit meer zorgen maken over kou, honger en tanks in de straten blijkt een utopie. Het '1939'-gevoel bekruipt ons steeds meer. Deze nieuwe werkelijkheid vraagt om realisme in de landbouwpolitiek. Laten we van voedselzekerheid weer een prioriteit maken.

Duurzaamheid

De prioriteit heeft de afgelopen jaren te veel gelegen op duurzaamheid. Krimp van de veestapel en dierlijke productie lijken onder de rook van oorlogsvuur en voedselonzekerheid een onverstandig besluit. Nederland moet koesteren wat het aan landbouwgrond en boeren heeft en in plaats van 'minder' moet het allemaal misschien wel 'meer' worden.

We gaan nu toch geen 25 miljard euro inzetten om duizenden hectaren vruchtbare landbouwgrond uit productie te nemen? Laten we alleen grote natuurgebieden beschermen en spendeer de stikstofmiljarden op een verstandige manier. Voedselzekerheid is in het voorgestelde nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) geen thema meer, terwijl het oorspronkelijke GLB daar juist voor was ingesteld.

Sneue vertoning

Nederland heeft een redelijk robuuste voedselvoorziening, maar hoe zit het straks als Nederland 20 miljoen mensen heeft en als de landbouwpolitiek op de 'nieuwe' lijn wordt voortgezet? Dat betekent dat we over 1,2 miljoen hectare landbouwgrond beschikken in plaats van 1,8 miljoen hectare. Dit lijkt mij een onwenselijke situatie die net zo'n sneue vertoning wordt als defensie nu is. Ook daar zijn ze uitgegaan van een roze wolk.

We hebben ons gefocust op klimaat, biodiversiteit en het milieu en alleen op het eindpunt van zelfgekozen transities. Universitair hoofddocent Jeroen Candel van Wageningen University & Research schreef: voedselzekerheid wordt gebruikt als politiek argument om verduurzaming te remmen. Met voortschrijdend inzicht moet het eigenlijk zijn: duurzaamheid wordt gebruikt als argument om de voedselzekerheid af te remmen.

Andere rangschikking

Zijn klimaat, biodiversiteit en milieuproblemen verdwenen? Nee, de rangschikking op de prioriteitenlijst moet anders. Om alle problemen het hoofd te bieden, moeten emoties, overtuigingen en ideologieën plaatsmaken voor realisme. Dat vraagt om een andere politiek.

Dat wijst naar realpolitik. Om landbouwgerelateerde problemen op te lossen, moeten we misschien naar een Europese realpolitik. Kringlooplandbouw vertaald naar landelijk en provinciaal beleid.

Bleker

Oud-staatssecretaris Henk Bleker zij ooit: 'Ik heb oudere boeren vaak horen zeggen: er moet eerst oorlog komen voor de politiek inziet hoe belangrijk boeren en landbouwgrond zijn.' Het lijkt erop dat Bleker hier behoorlijk raak schiet, om maar even in termen van oorlog te spreken.

Kortom, laten we ervoor zorgen dat we de voedselproductie in eigen hand houden en minder afhankelijk worden van anderen. Want dan lijden we te zijner tijd niet alleen kou, maar ook honger.