Nederlandse boer in Oekraïne: paniek, maar focus op ondersteuning

Huizinga heeft tweeduizend koeien, 13.000 hectare akkerland en vierhonderd medewerkers in dienst. Met zijn vrouw Emmeke woont hij al bijna twintig jaar in Oekraïne. Waar zijn echtgenote het land voorlopig heeft verlaten, is Huizinga gebleven. 'Ik heb ook niet overwogen om te vertrekken. We hebben ons bedrijf hier twintig jaar lang opgebouwd. Dat laat je niet zomaar achter. Ik zou het ook niet netjes vinden naar de mensen hier.'

Er wordt ook niet gevochten in de omgeving van Kischenzi. Wel hoort de ondernemer verhalen van mensen uit zijn netwerk dat er raketten in zijn geslagen op bijvoorbeeld vliegvelden. 'En 30 kilometer verderop is een munitiedepot opgeblazen. Ik denk dat ik die raket heb horen overvliegen. Het is echt oorlog.'

Huizinga noemt de situatie op en rondom zijn bedrijf relatief veilig. Een strategisch doelwit is de streek niet per se. Wel is de situatie gespannen. 'Iedereen is zenuwachtig, maar tegelijkertijd ook vastberaden. De vrouwen in het dorp slachten onze varkens en maken het vlees in. Dat gaat naar Kiev, waar de voedselvoorraden snel opdrogen. Dat zie je overal om je heen. Er is paniek, maar mensen beginnen zich ook te focussen op de ondersteuning van Oekraïne. Iedereen doet wat hij kan.'

Videoverslagen

Huizinga zelf heeft eind februari een Twitteraccount en een website in het leven geroepen, die mede worden beheerd door familieleden in Nederland. Hierop doet hij in korte video's verslag van wat hij ziet en meemaakt in zijn omgeving of wat hij van anderen in het land doorkrijgt. 'Ik vind het mijn taak om ervoor te zorgen dat deze oorlog zo lang mogelijk actueel en onder de aandacht blijft', zegt de boer.

Ondertussen gaat het werk op de boerderij door, hoewel zeker 25 mannen van zijn medewerkers zijn opgeroepen voor het leger. Anderen worden ingezet als bewakingsdienst in het dorp om op die manier mogelijke saboteurs geen kans te geven. 'Verhalen over saboteurs gaan rond. Daarom zijn er overal roadblocks. Iedereen die onbekend is, wordt gecontroleerd.'

Op de boerderij gaat de verzorging en het melken van de koeien gewoon door. Het seizoen voor de akkerbouw is nog niet begonnen, al wordt er wel kunstmest gestrooid. 'We waren in afwachting van nieuwe onderdelen voor onze zaaimachines. Die komen nu niet. Daarom zetten we de oude onderdelen er maar weer op', licht de ondernemer toe.

Stilstand

Huizinga weet dat boeren in de zuidelijkere streken van Oekraïne al wel waren begonnen met zaaien. Zij moesten noodgedwongen stoppen vanwege tekorten aan diesel, zaaigoed, kunstmest en mensen. 'Als dat er niet meer is, sta je stil', zegt de ondernemer. Hij maakt zich grote zorgen als de aanvoer van brandstoffen en andere benodigdheden lang aanhoudt. 'Als er niet wordt gezaaid in Oekraïne, hebben we een vreselijk groot probleem. Als hier geen veevoer meer wordt geproduceerd, neem je een grote hap uit de wereldmarkt.'

Boeren in die zuidelijke gebieden kunnen hun melk in tegenstelling tot Huizinga ook niet meer kwijt aan de melkfabrieken. 'Hier werkt het nog, al geven we een deel van onze melk gratis aan de fabriek. Die deelt deze dan weer verder uit. Als ik de melk hier in de toekomst ook niet meer kwijt kan, ga ik in de stad staan, zodat mensen deze met flessen uit de tankwagen kunnen halen.'

Inzameling

In Nederland werden de afgelopen dagen op initiatief van het echtpaar Huizinga al op verschillende plekken goederen ingezameld om naar Oekraïne te brengen. 'Ik weet niet of alles bij mij terechtkomt. Vanuit Lviv wordt het verder verdeeld. Er zijn bijvoorbeeld kleren en matrassen die in het Westen of bij vluchtelingen in Oost-Polen harder nodig zijn. Andere dingen, zoals generatoren, nachtkijkers, helmen en het satellietinternetsysteem Starlink van Elon Musk, zijn hier wel nodig, zodat we kunnen blijven communiceren.'

Huizinga roept Nederlanders die iets willen betekenen voor Oekraïne, op om geld te doneren aan humanitaire hulporganisaties. 'Of doneer levensreddende producten zoals medicijnen en verband.'

Voorbereidingen

Voor de ondernemer staat overleven momenteel voorop, maar hij is ook het nieuwe groeiseizoen aan het voorbereiden. Het plan daarvoor wordt wel aangepast om zo goedkoop mogelijk te kunnen produceren. 'Dat betekent misschien minder bieten en meer soja. Je moet kijken wat je hebt. We proberen wat, maar hoe het uitpakt, weten we niet. Er schijnt wel diesel te komen uit Polen. Dat is belangrijk voor de boeren. De regering werkt er hard aan, is me verzekerd in een gesprek tussen boeren en een vertegenwoordiger van de regering die verantwoordelijk is voor de voedselvoorziening. Maar we lopen sowieso enkele weken vertraging op en dat gaat invloed hebben op de markt.'

In Oekraïne wordt 80 tot 90 miljoen ton aan graan en oliezaden geproduceerd. Als het zo doorgaat, blijft daar misschien maar een derde van over, schat Huizinga in. 'Dat betekent dat we alleen nog voor binnenlands gebruik produceren. Dat betekent dat deze oorlog voor de hele wereld impact heeft op voedselgebied. Je zou nu met de graanprijzen weer net zo'n kettingreactie kunnen krijgen als met de Arabische Lente destijds.'

De Nederlandse boer gaat ondertussen door met zijn bedrijf en met aandacht vragen voor de situatie van zijn tweede thuisland. 'Het klinkt gek op dit moment, maar we moeten ook aan de toekomst van het land denken. Er ligt een enorme kans voor Oekraïne om hier sterker uit te komen. Als Oekraïne hierna enorm wordt ondersteund en de oligarchen aan banden kunnen worden gelegd, dan kan dat leiden tot meer ontwikkeling, investeringen, minder corruptie en meer stabiliteit. Vergeet niet dat Oekraïne, in tegenstelling tot Rusland of Wit-Rusland, een land is waar een groot gevoel van vrijheid en democratie heerst.'