CEO Agrifirm: 'Koop veebedrijven niet met de botte bijl uit'

CEO Dick Hordijk van Agrifirm vindt het absurd: politici en organisaties die vol inzetten op krimp van de veestapel, het verplicht uitkopen van veehouders en het verlagen van de landbouwproductie in Nederland. 'De insteek moet zijn dat we uitdagingen zoals dierenwelzijn, klimaat en milieu oplossen met behoud van productie', vindt hij.

Het varken past naadloos in een nieuwe circulaire voedselketen

Dick Hordijk, CEO Agrifirm

'Neem stikstof. Ga eerst beter en betrouwbaarder meten. Er is sowieso nog zoveel uit te vinden in de keten om emissies te verlagen. Laten we daar beginnen, voordat we met de botte bijl gaan uitkopen. Uiteindelijk zie je vanzelf hoeveel dieren, bollentelers, veehouders en akkerbouwers we overhouden.'

Wat betekent het voor Agrifirm als de veestapel toch krimpt?

'Als bedrijf zijn we kerngezond. We werken wereldwijd. Daar blijft de veestapel wel in stand, al moeten we Europees gezien inzetten op het verlagen van de CO2-footprint. Maar afgezien van dat wij zijn als coöperatie opgericht om leden zo goed mogelijk te bedienen, niet om fabrieken ten koste van alles vol in de benen te houden. We zitten niet vast aan een bepaalde productie, maar moeten maken wat bij de vraag van leden past. Het is dus belangrijker wat al die maatschappelijke veranderingen betekenen voor de Nederlandse boer.'

Wat betekent dat dan voor de boer?

'Hoe houd ik mijn verdienmodel overeind? De laatste vijftig jaar zijn we als agrarische sector steeds efficiënter gaan werken. We hebben op wereldschaal de meest efficiënte landbouw ter wereld. Je zou denken: dan klotst het geld tegen de plinten. Maar dat is niet zo. Door de inkoopkracht van de retail, de onderlinge concurrentie tussen boeren en de prijsontwikkeling op de wereldmarkt zijn de boereninkomens steeds verder afgeroomd. Die efficiencyslag was dus broodnodig om stand te houden in dat prijsgeweld.

'Boeren hebben vijftig jaar hard moeten werken om niet achteruit te gaan. Nu komen overheid en maatschappij met extra eisen die dat efficiencymodel opnieuw aanvallen. Dat stuit op weerstand. Boeren hebben geen weerstand tegen nieuwe ontwikkelingen. Ze vinden dat geen onzin. Wij staan naast onze boeren en proberen hen te helpen bij deze vragen.'

Hoe?

'Heel verschillend. Neem de eiwittransitie. De wereldbevolking groeit, er is economische groei en er is meer eten nodig. Tot nu toe betekende dat een consumptieverschuiving van plantaardig naar dierlijk eiwit. In Europa zien we nu een tegengestelde beweging. De vraag of je wel planten moet laten groeien om dieren te voeden, gaat op den duur ook mondiaal spelen. We moeten kijken naar toekomstige verdienmodellen voor de teelt van plantaardige eiwitten op onze gronden voor menselijke consumptie en goede alternatieven om dieren te voeren.

'We zien ook een enorme markt voor de verwaarding van plantaardige bijproducten. Voor dieren en voor mensen. Dingen die we nu aan dieren voeren, kunnen mensen ook eten. Denk aan een bierbostelworstenbroodje. Of producten gemaakt van bietenblad of maisbladeren. Dit soort innovaties onderzoeken we met andere partijen in de keten.

'Dieren kunnen op hun beurt ook weer dingen eten die mensen niet kunnen consumeren. Er valt een wereld te winnen door afvalstromen te fermenteren, zodat ze geschikt worden voor veevoer. Wij steken substantieel geld in fundamenteel onderzoek en ontwikkelingen die nu nog ver weg liggen. Ook al ontstaat er pas over vijf tot tien jaar een verdienmodel.'

Vooralsnog zijn we nog afhankelijk van soja. Kunnen we daarvan af?

'Soja is mega-efficiënt, goedkoop en zal altijd een rol blijven spelen. We verduurzamen wel. In stappen. We verduurzamen de huidige portfolio's, kijken naar zaken als ontbossing en kinderarbeid. We onderzoeken of we soja dichter bij huis of zelfs in eigen land kunnen telen. Dat doen we samen met partijen in de keten. Concreet werken we aan ontbossingsvrij veevoer voor de leden-melkveehouders van FrieslandCampina.

'Voor de lange termijn kijken we verder. Naar een groter aandeel van andere grondstoffen in veevoer. We doen proeven met een behoorlijk andere manier van varkens voeren met bijproducten uit andere delen van Europa. Dat is beter voor het klimaat. Maar is het ook goed voor het dier? En smaakt het vlees ook nog goed? Met dit soort pilots willen we vooroplopen. Wat ons betreft is het varken het dier van de toekomst dat naadloos past in een circulaire voedselketen.'

Hoe realistisch zijn al deze plannen?

'Ik kan de toekomst niet voorspellen. Dit soort onderzoek kost tijd en vergt een goede samenwerking tussen overheid en ketenpartijen. En ook financiële middelen en tijd van de overheid. Zeker als je wilt leren en ook nog wilt zorgen dat er een verdienmodel voor boeren ontstaat. Het helpt niet als overheid en maatschappelijke organisaties ontwikkelingen forceren. We stoppen vandaag ook niet met autorijden omdat dat slecht is voor het milieu.'

Is er draagvlak voor al die ambities bij de leden?

'Ja. We hebben een positieve, maar kritische ledenraad. Het is gaaf om met de leden te praten over oplossingen als je tegelijkertijd inzichtelijk maakt wat de impact voor de boer is. Uiteindelijk wil iedereen dat er voor zijn kleinkinderen een leefbare wereld overblijft. Maar we moeten wel feiten van fabels blijven onderscheiden. Dan kom ik toch weer bij die betrouwbare gegevens. Maar ik zie op dit gebied ook iets kantelen. Als de maatschappij zich bewuster wordt van de belangrijke rol van de boer, kan het snel gaan met het samenwerken aan de voedselketen van de toekomst.'