Groeiende problemen glastuinders door Oekraïnecrisis

'De gasprijs is door de situatie in Oekraïne weer toegenomen, maar niet zo extreem als je zou verwachten bij dit soort gebeurtenissen', constateert Alexander Formsma van Glastuinbouw Nederland. De beleidsspecialist Klimaat & Energie denkt dat dit komt doordat de gevolgen van de escalatie al voor een groot deel waren ingecalculeerd.

'Het is net als met de handelsbeurs: als je goede resultaten verwacht van een bedrijf, wordt daar voorafgaand rekening mee gehouden in de prijs. Op het moment zelf verandert er dan niet meer zo veel.'

Banksaldo opeten

Niettemin erkent de beleidsspecialist dat de gasprijs onverminderd hoog is. De situatie was al ernstig en dat zal zo blijven, verwacht Formsma. 'Hoe langer het duurt, hoe meer ondernemers in de problemen komen. Een deel van hen is zijn banksaldo al aan het opeten. Maar uiteindelijk lopen alle contracten een keer af.'

Momenteel is de gasprijs 87 eurocent per kuub. De recente stijging heeft te maken met de verdere escalatie van het conflict tussen het Westen en Rusland over Oekraïne. Rusland is de belangrijkste gasleverancier van landen in Noordwest-Europa.

'Levering komt niet stil te liggen'

Europa en de Verenigde Staten hebben door de dreiging nieuwe sancties aangekondigd tegen Rusland. Deze sancties kunnen een verdere bedreiging vormen voor de Russische gasleveringen aan Europa als Poetin besluit de gaskraan verder dicht te draaien.

Glastuinbouw Nederland denkt niet dat de gasleveringen uit Rusland geheel stil komen te liggen. 'Dat is nog niet eerder gebeurd, zelfs niet op het hoogtepunt van de Koude Oorlog', benadrukt Formsma. 'Maar als de situatie in Oekraïne verslechtert en de spanningen verder oplopen, zou dat de gasprijs nog meer kunnen opdrijven.'

Het feit dat Nederland de afgelopen maanden al wat minder afhankelijk is geworden van Russisch gas stelt Formsma ook enigszins gerust. 'Voorheen kregen we ruim een derde deel van ons gas uit Rusland, dat is nu nog maar zo'n 15 tot 20 procent. En we hebben onze voorraad aangevuld met schaliegas uit met name Noord-Amerika, dat helpt ons deze winter door.'

Haast maken

Wel vindt de beleidsspecialist dat het kabinet haast moet maken om met maatregelen te komen die de glastuinbouwsector door deze energiecrisis loodsen. De brandbrief die Glastuinbouw Nederland in januari aan de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Economische Zaken en Klimaat stuurde, heeft het urgentieniveau verhoogd. Toch is er nog altijd geen overleg geweest en blijven maatregelen en regelingen vooralsnog uit.

'Ondernemers een zak geld geven is, als ik onze overheid mag geloven, praktisch onmogelijk', aldus Formsma. 'Wel denkt de overheid na over regelingen om op korte termijn de liquiditeitsproblemen bij ondernemers op te lossen en vindt ze het belangrijk maatregelen te treffen om de energietransitie vlot te trekken. Die ligt nu zo goed als stil doordat ondernemers geen geld meer op de plank hebben liggen om te investeren in verduurzaming.'

Europa worstelt sinds vorige zomer met een energiecrisis. De gasprijs bereikte de afgelopen maanden recordhoogtes.