Glastuinbouw voert topoverleg over mogelijk gastekort

Donderdag overlegden de meest betrokken partijen met het ministerie van Economische Zaken over de vraag wat te doen als het gas echt op is. Voor dat scenario ligt nog geen plan klaar. Glastuinbouw Nederland spreekt van een 'serieuze energiecrisis' en sommeert de overheid om in te grijpen. 'Daarmee zijn we eigenlijk al te laat', aldus energie-expert Alexander Formsma van de organisatie. 'Ondernemers moeten nu al keuzes maken.'

Bij Glastuinbouw Nederland staat de telefoon op dit moment roodgloeiend door zorgen die leven onder de leden. Eerder werd ervan uitgegaan dat de crisis korter zou duren. Maar gelet op de prijzen op de termijnmarkt blijven de problemen ook na deze winter bestaan. Steeds meer kwekers geven ondertussen aan geen of minder teelten op te zetten, omdat dit waarschijnlijk meer kost dan het oplevert.

Daarbij speelt mee dat door de huidige lockdown in Nederland en de dreigende lockdown in Duitsland afzetmogelijkheden voor tuinders minder worden. Volgens Formsma zou het kabinet garant moeten staan voor de gasleveringen. Ook zou nagedacht moeten worden over financiële compensatie, zeker omdat de gasprijs volgens hem niet in zijn geheel door de vrije markt wordt bepaald.

Gasvoorraad

Spanningen tussen Rusland en Oekraïne spelen bijvoorbeeld ook een rol. Als de situatie blijft zoals die nu is, is de gasvoorraad binnen twee maanden op. Formsma wijst erop dat het probleem van het gastekort in een week opgelost kan zijn door de gaskraan in Groningen open te draaien. 'Met respect voor de zekerheid en financiële compensatie voor de Groningers', zo klinkt het.

Dat zal overigens niet veel doen voor de prijsontwikkeling, zo is de verwachting. Ook tuinders die geïnvesteerd hebben in vergroening worden door de problemen geraakt. De subsidie voor aardwarmte is bijvoorbeeld gekoppeld aan de gasprijs en is bedoeld om het verschil tussen de gasprijs en de prijs voor duurzame energie goed te maken.

Minder subsidie

Op het moment dat de gasprijs stijgt, wordt dit verschil kleiner en daarmee de subsidie minder. Tuinders wachten daarom nu liever met duurzame initiatieven. Voor tuinders die daar al in hebben geïnvesteerd, loont het niet of minder om bijvoorbeeld de aardwarmtepomp te laten draaien. Zij schakelen bijvoorbeeld terug op gas.

Sectorpartijen als Glastuinbouw Nederland, Greenports Nederland, GroentenFruit Huis en Royal FloraHolland overlegden eerder al over de noodzaak van ingrijpen. Rabobank schuift als grote investeerder in de tuinbouwsector ook aan bij verschillende overleggen. De bank stelde een paar weken terug nog dat de impact van de hoge gasprijzen per ondernemer sterk verschillend is en dat de problemen destijds 'wel meevielen'.

De hoge gasprijzen maken volgens de Rabobank duidelijk dat de sector nog sneller minder afhankelijk moet worden van aardgas. Doorgaans zijn tuinders volgens de bank tussen de 10 tot 25 procent van hun bedrijfskosten kwijt aan energie.